UŁ komentuje: Ochrona roślin zagrożonych wyginięciem

Środkowa Polska to obszar o mało widocznej odrębności przyrodniczej w stosunku do sąsiadujących z nią terenów. Ma ona charakter przejściowy między pasem wyżyn na południu i nizin na północy. Konsekwencją tego położenia jest bogactwo i różnorodność flory na tym obszarze. Niektóre z występujących tu roślin mają w regionie łódzkim swoje granice zasięgu na terytorium Polski. Fakt ten sprawia, że w środkowej Polsce posiadają nieliczne stanowiska, co zwiększa ich zagrożenie.

 

Flora środkowej Polski obejmuje ponad 1600 gatunków roślin naczyniowych. Mimo znacznych zmian w krajobrazie spowodowanych przez trwającą tu od wielu stuleci presję człowieka, występuje tu wiele interesujących gatunków roślin. Niestety liczne z nich należą do ginących składników szaty roślinnej regionu. Głównym powodem takiego stanu jest utrata siedlisk. Zjawisko to dotyczy szczególnie siedlisk nieleśnych związanych z ekstensywnymi formami gospodarowania, np. torfowisk, ciepłolubnych muraw lub ekstensywnych łąk. Rośliny zagrożone wyginięciem na terenie środkowej Polski, oraz te które już wyginęły zestawiono w tzw. "Czerwoną listę roślin". Takie zestawienie dla środkowej Polski obejmuje około 460 gatunków roślin naczyniowych, co stanowi ponad 1/4 flory naczyniowej regionu. Są wśród nich rośliny zagrożone wyginięciem, wymarłe lub prawdopodobnie wymarłe. Tych ostatnich, czyli wymarłych lub prawdopodobnie wymarłych jest około 2% gatunków. Ponad 11% gatunków roślin należy do krytycznie zagrożonych lub wymierających, ponad 9% to gatunki zagrożone, a 10% to rośliny o stosunkowo niewielkim zagrożeniu.

W 2015 rozpoczęto na Uniwersytecie Łódzkim projekt mający na celu ochronę wybranych gatunków roślin w regionie łódzkim. W projekcie uczestniczą ponadto Ogród Botaniczny w Łodzi oraz Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Łodzi. Inicjatywa polega na wzbogacaniu istniejących stanowisk zagrożonych roślin o nowe okazy oraz na odbudowie stanowisk, które uległy zagładzie. Wśród pierwszych roślin, które objęto tym programem był goździk siny Dianthus gratianopolitanus i piaskowiec trawiasty Arenaria graminifolia.

Goździk siny to roślina tworząca luźne darnie o sinym zabarwieniu. Kwitnie wiosną wykształcając na szczycie pędu występują pojedyncze lub po 2-3 jasnopurpurowe, wonne kwiaty. Preferuje on murawy naskalne bądź bory sosnowe. Występuje na siedliskach suchych, ubogich i ciepłych. Z obszaru Polski podawane jest obecnie 36 miejsc jego występowania, z czego tylko na 14 stanowiskach roślina ta utrzymuje się. W środkowej Polsce znanych jest obecnie 5 miejsc występowania tego gatunku, a więc 1/3 stanowisk występujących w Polsce.

Piaskowiec trawolistny jest drobną rośliną o trawiastych liściach drobnych białych kwiatach, która soje centrum występowania ma we wschodniej Europie (Rosja). Na terenie województwa łódzkiego znajduje się tylko jedno stanowisko tej rośliny (koło Kamieńska). Jest ono jednym z najdalej na zachód wysuniętych stanowisk tej rośliny w Europie.

Materiał źródłowy: prof. Leszek Kucharski, WBiOŚ

Redakcja: Centrum Promocji