UŁ komentuje: Przemoc wśród najbliższych

Czas pomiędzy 25 listopada (Międzynarodowy Dzień Eliminacji Przemocy wobec Kobiet), a 10 grudnia (Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka), to 16 Dni Przeciwko Przemocy ze Względu na Płeć. Poruszamy z tej okazji trudne, ale istotne zagadnienie zmian w obszarze tożsamości osoby doświadczającej przemocy ze strony życiowego partnera/partnerki. Tematem przemocy ze strony osób najbliższych zajmuje się od dawna dr Katarzyna Gajek z Wydziału Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Łódzkiego.

 

Stawanie się ofiarą

Doznawanie przemocy ze strony bliskiej osoby jest indywidualnym, traumatycznym przeżyciem, które wywołuje poczucie krzywdy i zagubienia. Osoba doznająca przemocy słyszy twierdzenia, które podważają jej dotychczasowy sposób rozumienia świata i siebie. Prześladowca podważa jej inteligencję, umiejętności, umniejsza sukcesy, podkreśla brak samodzielności i zdolności rozwiązywania problemów, krytykuje.

- Doznawanie przemocy zmienia wesołą i towarzyską osobę w przygnębioną, coraz bardziej zamkniętą w sobie. Stopniowo zaczyna ona unikać kontaktów z rodziną i znajomymi, z czasem traci kontrolę nad swoim życiem, staje się bezwolna, pasywna, zrezygnowana, brakuje jej odwagi, a wahania oraz wątpliwości przed podjęciem decyzji często paraliżują jakiekolwiek działania - mówi dr Katarzyna Gajek.

Przemoc i manipulacja, jakiej doświadcza, powodują, że staje się zastraszona, uległa, nie wyraża swojego zdania, nie docenia siebie i ma niskie poczucie własnej wartości. Duża wrażliwość pozwala na manipulację jej uczuciami, często też ma poczucie winy, a także usprawiedliwia działania agresora.

Sytuacja ta umożliwia napastnikowi przesuwanie granic dopuszczalnych zachowań, a tym samym eskalację przemocy (zwiększa się jej brutalność, zmieniają rodzaje i środki nacisku). Traktowana w ten sposób osoba zaczyna myśleć o swojej sytuacji w kategoriach pułapki (widzi coraz mniej możliwych rozwiązań), więc z czasem słabnie jej obrona.

- Niekiedy, w związku z pogłębiającą się udręką, osoba doznająca przemocy ucieka przed rzeczywistością, ale też przed koniecznością rekonstruowania tożsamości, używając środków zmieniających świadomość lub podejmując próby samobójcze - tłumaczy ekspertka z UŁ.

Jest w tym wszystkim również dobra wiadomość - nawet po długotrwałym doznawaniu przemocy możliwe jest odzyskanie swojej tożsamości.

Odzyskiwanie siebie

Istotnym elementem pracy nad doświadczeniem przemocy jest uporanie się z traumatycznymi wspomnieniami, które polega na traktowaniu ich jak bagażu doświadczeń.

- Proces pogodzenia się z przeszłością wiąże się z wybaczeniem krzywd oraz akceptacją zranień, co nie zawsze jest możliwe. Umożliwia to osiągnięcie spokoju i odzyskanie zaufania do siebie - mówi dr Katarzyna Gajek.

Upływający czas zwykle pozwala przepracować emocje związane ze stratą (lat, młodości, możliwości, zdrowia itp.), a przejście swoistej żałoby umożliwia zdystansowanie się do cierpienia. W miejsce braku bezpieczeństwa, strachu, czuwania, tłumienia emocji pojawia się poczucie kontroli, radość, uczucie szczęścia, spełnienia.

Osoby, które przetrwały to trudne doświadczenie, zaczynają postrzegać siebie przez pryzmat swojej wartości, osiągnięć, możliwości, chętnie nawiązują pozytywne relacje, dbają o siebie i swoje potrzeby, budzą szacunek innych. Uczą się stawiania granic, dokonywania wyborów, odmawiania, odbudowują swoje siły.

Dr Katarzyna Gajek jest autorką książki "Doświadczenie przemocy w rodzinie. Autobiograficzne narracje kobiet" wydanej przez Wydawnictwo UŁ.


Uniwersytet Łódzki to największa uczelnia badawcza w centralnej Polsce. Jej misją jest kształcenie wysokiej klasy naukowców i specjalistów w wielu dziedzinach humanistyki, nauk społecznych i ścisłych. UŁ współpracuje z biznesem, zarówno na poziomie kadrowym, zapewniając wykwalifikowanych pracowników, jak i naukowym, oferując swoje know-how przedsiębiorstwom z różnych gałęzi gospodarki. Uniwersytet Łódzki jest uczelnią otwartą na świat - wciąż rośnie liczba uczących się tutaj studentów z zagranicy, a polscy studenci, dzięki programom wymiany, poznają Europę, Azję, wyjeżdżają za Ocean. Uniwersytet jest częścią Łodzi, działa wspólnie z łodzianami i dla łodzian, angażując się w wiele projektów społeczno-kulturalnych.Zobacz nasze projekty naukowe na https://www.facebook.com/groups/dobranauka/

https://www.facebook.com/groups/dobranauka/

https://www.facebook.com/groups/dobranauka/

https://www.facebook.com/groups/dobranauka/Materiał źródłowy: dr Katarzyna Gajek (WNoW UŁ)Redakcja: Centrum Promocji UŁ