Dlaczego Plakat?
IF Kolekcja. Polski Plakat – to galeria Instytutu Filozofii Uniwersytetu Łódzkiego.
Gromadzimy, eksponujemy, piszemy, opowiadamy – słowem opiekujemy się sztuką tak, by zyskała jak najwięcej. Nie możemy się uwolnić od pytań, dlaczego taka galeria jest u filozofów. Oto najważniejsze odpowiedzi:
- bo mamy taką kolekcję
- bo filozofia tak często argumentuje na rzecz doświadczenia sztuki i płynących zeń korzyści, że nie warto się tym argumentom opierać
- bo istniała Polska Szkoła Plakatu i nadal istnieje jej tradycja, która jest estetycznie, teoretycznie i historycznie fascynującym zjawiskiem
- bo plakat jest w życiu cały czas potrzebny
- bo za plakatami chodzą inne sztuki, a za nimi kolejne; poznać jeden plakat – to często doświadczyć niemal wszystkiego
- bo „zły” plakat może być „bardzo dobry” i przez to dużo daje do myślenia wszystkim, którzy sądzą, że wiedzą, czym jest „dobra sztuka”
MAMY CEL
Sztuka w przestrzeni publicznej jest wyzwaniem, na które powinniśmy zwracać uwagę i o którym trzeba dyskutować. Byłoby korzystnie dla wszystkich, aby była kształtowana przez sferę publiczną. Tę rozumiemy jako sytuację mowy (wygłoszonej, spisanej lub zarejestrowanej w inny sposób), która jest artykułowana publicznie i nieanonimowo. Chcemy propagować własne zdanie o wartościach sztuki w przestrzeni publicznej i poddawać je intersubiektywnej refleksji. Zmierzamy do tego, by upowszechnić i przybliżyć sztukę polskiego dizajnu. Chcemy komunikować się o niej zrozumiale, przystępnie dla każdego, ale ściśle merytorycznie. Uwzględniamy różne interpretacje i punkty widzenia. Same zdjęcia – to, naszym zdaniem, za mało. Sfera wizualna nie mówi wystarczająco jasno sama przez się. Trudniejszy przekaz przestaje być dziś konkurencyjny. Dlatego chcemy wystawiać, pisać i opowiadać jednocześnie.
NIE MAMY STRATEGII!
Nie lubimy retoryki walczącej i futurologicznej. Kontakt z oryginalnym dziełem uznajemy za niezastąpioną auratyczną wartość, jego przeżycie za niewątpliwy przywilej, a wiedzę za wsparcie w tej przyjemności.
NAJWAŻNIEJSZE INFORMACJE
Co powinieneś wiedzieć?
IF Kolekcja. Polski Plakat składa się z następujących dzieł (układ chronologiczny), aktywny link oznacza, że zamieściliśmy już opis dzieła (sprawdź stronę archiwalną):
- 1952, Cybulski Andrzej, Dzielny gród
- 1953, Sowicki Tadeusz, Smok w Niesworowie
- 1955, Sowicki Tadeusz, Jaś i Małgosia
- 1956, a.m. (?), Sambo a lev
- 1957, Cieślewicz Roman, Złamana Strzała
- 1958, Młodzianowski Adam, Ile festival international de musique contemporaine
- 1959, Fijałkowski Stanisław, Młynek do kawy
- 1960, Cieślewicz Roman, Rozstanie
- 1960, Gutkowska Zofia(?), Kuglarz w koronie
- 1961, Jaworowski Jerzy, Koniec drogi
- 1963, Kreütz-Majewski Andrzej, Orfeusz
- 1965, Świerzy Waldemar, Król Roger
- 1966, Kilian Adam, Lilla Weneda
- 1967, Afanasjew Alina (?), Kłopoty czarodzieja
- 1967, Gutkowska Zofia, Gwiazdeczka Zaspaneczka
- 1967, Jodłowski Tadeusz, Ogólnopolski festiwal sztuk radzieckich i rosyjskich w teatrach lalek
- 1967, Sowicki Tadeusz, Legenda Warszawy
- 1967, Sturlis Edward (?), Żołnierska przygoda
- 1967, Świerzy Waldemar, Warszawska Jesień
- 1968, Rumiński Tomasz, Przemysł
- 1968, Bąkowski Stanisław, Spartakus
- 1968, Kilian Adam, Wesoła maskarada
- 1968, Rapnicki Janusz, Zjazd rodzinny
- 1968, Sowicki Tadeusz, Przygody warszawskiego misia
- 1968, Szancer Jan Marcin, Sprzedana narzeczona
- 1968, Urbaniec Maciej, Festiwal Folklorystyczny Ziem Nadwiślańskich
- 1968, Żbikowski Maciej, Hrabina Cosel
- 1969, Hanna Bodnar, Skąd przychodzisz
- 1969, HibnerMaciej, Ruchome piaski
- 1969, Kilian Adam (?), Dziwożona
- 1969, Świerzy Waldemar, Warszawska Jesień
- 1969, Żbikowski Maciej, Kapryśne lato
- 1970 ok., Janowski Witold (?), Ciech
- 1970 ok., Śliwka Karol, Ciech
- 1970 ok., Śliwka Karol, Pollena
- 1970, Jan Zieliński (?), Wujek Bum
- 1970, Kondek Wacław (?), Niepoprawny misio
- 1970, Kunka Lech, Gospoda pod upiorkiem
- 1970, Lenica Jan, Polske Surrealister
- 1970, Treutler Jerzy, Mój pies Wulkan
- 1970, Zelek Bronisław, Julia i Romeo
- 1970 ok., autor nieznany, Ciech
- 1970 ok., autor nieznany, Ciech
- 1971, Andrzejewski Waldemar, Tajemniczy mnich
- 1971, Dobiecki Iwo, Balety Polskie
- 1971, Jerzy Treutler, Tropiciel śladów
- 1971, Kunka Lech, Fregata Oronga z wyspy olbrzymów AHU
- 1971, Młodożeniec Jan, Il Maestro di Cappella
- 1971, Urbaniec Maciej, Wieczór baletowy: Berlioz, Debussy, Ravel
- 1971, Zieliński Jan (?), Calineczka
- 1971, Zitzman Jerzy, Zajęcza szkółka
- 1972, Celiński Zbigniew, Straszny dwór
- 1972, Cieślewicz Roman, Cudowny mandaryn
- 1972, Dobiecki Iwo, Córka źle strzeżona
- 1972, Hilscher Hubert, Warszawska Jesień
- 1972, Kunka Lech, Dżamil i róże
- 1972, Świerzy Waldemar, Odprawa posłów greckich
- 1972, Urbaniec Maciej, Borys Godunow
- 1972, Zieliński Jan (?), Diabelskie pułapki
- 1972, Zieliński Jan, Shoemaker Kopytko and the Duck Kwak
- 1973, Dobiecki Iwo, Etiudy baletowe
- 1973, Dobiecki Iwo, Pożądanie
- 1973, Dobiecki Iwo, Traviata
- 1973, Dzikowska-Najder Janina, Opowieści Hoffmanna
- 1973, Kreütz-Majewski Andrzej, Pietruszka
- 1973, Kunka Lech, Tangali i córka nieba
- 1973, Pankiewicz Krzysztof, Wesołe kumoszki
- 1973, Zieliński Jan, Magiczny pierścień
- 1973, Zieliński Jan, Złota rybka
- 1974, Justyna Witold, Łódzkie Spotkania Baletowe
- 1974, Kondek Wacław, Mitologizacje Henryka Sienkiewicza
- 1974, Kondek Wacław, Ptasie mleko
- 1974, Kunka Lech, Czarodziejski kwiat
- 1974, Lenica Jan, Wesele
- 1974, Młodożeniec Jan, Chłopi
- 1974, Rumiński Tomasz, Dzień Chemika
- 1974, Sawka Henryk, Świat na księżycu
- 1974, Staniewicz Edmund, Epitafium dla Juana
- 1974, Urbaniec Maciej, Coppelia
- 1974, Zieliński Jan (?), Ludowa szopka polska
- 1975, Erol Jakub, Wąż
- 1975, Zieliński Jan, Konik Garbusek
- 1976, Zieliński Jan, Nowe szaty króla
- 1976, Zieliński Jan, Pieśń o lisie
- 1976, Zieliński Jan, Przygody wiercipięty
- 1977, Butenko Bohdan, W Dolinie Muminków
- 1977, Neugebauer Jacek, Mareczku, podaj mi pióro
- 1978, Zieliński Jan, 30 lat teatru
- 1978, Zieliński Jan, Krzesiwo
- 1978, Zieliński Jan, Piotruś i wilk
- 1978, Zieliński Jan, Tygrys Pietrek
- 1978, Zieliński Jan, Tymoteusz wśród ptaków
- 1979, Zieliński Jan, Zaklęty rumak
- 1980, Zieliński Jan, Cud krasawica
- 1980, Zieliński Jan, Historia Parysa królewica trojańskiego
- 1980, Zieliński Jan, Królowa śniegu
- 1981, Zieliński Jan, Czerwony kapturek, Kopciuszek
- 1981, Zieliński Jan, Koguty
- 1982, Zieliński Jan, Cesarski słowik
- 1983, Zieliński Jan, Lodoiska
- 1984, Czerwiński J. (?), Jubileusz 35 lat
- 1984, Zieliński Jan, Hefajstos
- 1985, Iwański Sławomir (?), Krzysztof Haładaj (?), Zakochany obłok
- 1985, Strzelecki Rajmund, Car Maksymilian
- 1986, Waszczeniuk Zbigniew, Pan Fajnacki
- 1987, Łosińska Ewa, Tygrysek
- 2003, autor nieznany, Kobro
- 2003, Shenk Tom, Kamień filozoficzny albo zaczarowana wyspa
- 2003, Zieliński Chwalisław, Wesoła wdówka
- 2005, Horowitz Ryszard, Poszaleli
- 2005, Świerzy Waldemar, Filozofia po góralsku
- 2005, Tarczyński Marian, Makbet
- 2006, Nowosławski Paweł, Rozmowy z diabłem. Wielkie kazanie księdza Bernarda
- 2007, Łabęcki Stanisław, Kolekcja sztuki XX i XXI wieku. Siła formalizmu
- 2011, autor nieznany, Małe formy grafiki
- 2011, Wojciechowska Marika, Kot w butach
- 2018, Kapica Rafał, Wolność
- 2019, Kokoszka Jakub, Rozwieszam za trzech i nie narzekam
- 2019, Wojciechowska Marika, Rutka
- 2020, Chojna Elżbieta, Od komedii do westernu. Polski plakat filmowy z lat 1950–1970
- 2020, Puchalska Areta, Jak zostałam wiedźmą
- 2020, Starzyńska Aleksandra, Wędrówka Nabu
Rozwijaj się. ZBIGNIEW WASZCZENIUK. Plakaty filozoficzne (2021)
Plakat to nie bajka (2020)
Nie będzie kolorowo (2020)
Rozwieszam za trzech i nie narzekam (2019)
Pierwotnie kolekcja liczyła 60 dzieł – zamierzaliśmy stworzyć opis do każdego z nich. Wyobraziliśmy sobie, że będą one razem stanowić kompletny przewodnik. Nasz zbiór się powiększa o dzieła nowe, jak również kolekcjonerskie. Zapraszamy do współpracy!
Zastrzegamy sobie prawo do korekty i aktualizacji tekstów. Korygujemy i uzupełniamy przede wszystkim informacje dotyczące faktów historycznych i źródeł bibliograficznych.
Zależy nam na tym, by teksty ulepszać i uzupełniać. Informujemy o tym, kiedy zostały wprowadzone zmiany.
Do opublikowanych komentarzy chcemy dodawać alternatywne wersje opisów. To, że dzieło ma już swój opis, nie znaczy, że nie może mieć innej interpretacji.
Aby zwiedzić kolekcję z przewodnikiem, prosimy o wcześniejszy kontakt i ustalenie terminu (sale wykładowe nie zawsze są dostępne).
Chętnie przyjmiemy w ramach wolontariatu wszystkich – w szczególności uczniów szkół podstawowych, średnich – zainteresowanych tym, co robimy. Potrzebujemy wsparcia w następujących pracach:
- archiwizowaniu i katalogowaniu naszych tekstów (praca zdalna)
- zestawianiu danych do indeksów i bibliografii (praca zdalna)
- tłumaczeniu tekstów na język angielski (praca zdalna)
- montażu i demontażu wystaw (najbliższe zadanie czeka nas 1 marca)
- wykonywaniu kwerend (mamy sporo zagadek do rozwiązania :-), które mogą zakończyć się napisaniem własnego tekstu
- projektowaniu folderów i plakatów naszych wystaw
Oferujemy:
- obejrzenie kolekcji na żywo z przewodnikiem
- obejrzenie naszego archiwum
- kurs pracy w charakterze przewodnika po kolekcji
- wskazówki do współpracy w charakterze autora wpisów
Redakcja:
Wioletta Kazimierska-Jerzyk
- estetyczka, historyczka sztuki
- uważa, że znaczek pocztowy to mały plakat, a mural to duży plakat
- martwi się, że w świecie sztuki jest za dużo uprzedzeń
- woli pojedyncze talerze z Tułowic albo z Włocławka od kompletów z…
- twierdzi, że nie należy odbudowywać zamków kazimierskich, ale ratować trzeba, co się da
- plakatów dogląda, odkąd pracuje w Instytucie Filozofii (1998)
- niedzielna hafciarka, malarka, krawcowa
Jędrzej Janicki
- miłośnik ciężkich odmian rocka i jazzu, który zazwyczaj słucha smętnych bluesów
- podcaster i niedoszły gitarzysta
- za szczytowe osiągnięcie ludzkości uznaje Braci Karamazow
- w wolnych chwilach na rowerze albo przy snookerowym stole
- ekspert w podejmowaniu złych decyzji
- chciałby być jak Jeremy Clarkson, a przynajmniej jeździć jego samochodami
- bardzo ceni przedmiot swoich obecnych studiów, natomiast średnio tych poprzednich
- wychował się na plakatach piłkarzy, które namiętnie rozwieszał w pokoju – teraz chętnie zamieniłby je na prace Cassandre’a
Anna Ostrowska
- absolwentka filozofii
- trochę muzyk, trochę pianistka, trochę nauczycielka
- (prawie) codziennie bywa w teatrze, bo tam pracuje
- interesuje ją literatura współczesna, kuchnia wegetariańska, a pasjonuje… praca nad tekstem
- miłośniczka kotów, wschodów i zachodów słońca, górskich wędrówek i campingów
- kocha wszystkie zwierzęta, dlatego ich nie zjada
- dużo słucha i ogląda, ceni różnorodność
- minimalistka
Jowita Mróz
- absolwentka filozofii
- poszukuje unikatów i osobliwości w regionie
- zaniedbuje swój kręgosłup pracując przy biurku
- plakaty odwracały jej uwagę nawet w trakcie najciekawszych zajęć
- woli Berga od Weberna
- docenia kiczowate przedmioty codziennego użytku
- ma słabość do czarno-białych filmów i skandynawskich reżyserów
- bardziej niż śródziemnomorską architekturę kocha tylko śródziemnomorską kuchnię
Współpracują z nami:
- DAGA & OLAF
- Dawid Góras
- Zofia Hałęza
- Kacper Kaczmarek
- Jakub Kokoszka
- Janusz Maciaszek
- Jakub Michalski
- Piotr Piasek
- Katarzyna Rozalska
- Aleksandra Smaczyńska
- Fryderyk Szymczak
- Daria Wielgus
- Aleksander Zakosztowicz
Historia Kolekcji
Nasze plakaty gromadził w Instytucie Filozofii prof. dr hab. Tadeusz Pawłowski [1924–1996], logik, estetyk, badacz i miłośnik sztuki współczesnej, autor ciekawej koncepcji estetycznej – panestetyzmu (zob. więcej tutaj). Jednak kiedy profesor u nas pracował, plakatów nie eksponowano. Zwinięte w rulony i schowane w szafie dostały swoją szansę, gdy Instytut Filozofii przeprowadzał się ze sławnego barako-blaszaka na Matejki do nowej siedziby przy ul. Kopcińskiego 15/17.
Nowe miejsce świeciło pustkami. O tym, że sztuka powinna ją wypełnić, pomyślała ówczesna Dyrektorka Instytutu prof. dr hab. Aldona Pobojewska. Dzięki jej hojności grupa studentów działających w Sekcji Estetyki Koła Naukowego Filozofów pod kierunkiem dr hab. prof. UŁ Wioletty Kazimierskiej-Jerzyk przygotowała stałą ekspozycję w auli i na korytarzach Instytutu. Zaprezentowano ją w dwóch częściach: Polska Szkoła Plakatu I i Polska Szkoła Plakatu II. Wystawy te zapoczątkowały zresztą inne ciekawe inicjatywy związane ze sztuką uprawianą przez studentów, pracowników (sic!) i naszych przyjaciół: wystawy, działania projektowe, Salon Estetyczny. Niektórzy przynosili też nowe plakaty, powiększając nasz zbiór.
Obecny dom Instytutu Filozofii to dawny gmach dyrekcji Wydziału Kanalizacji i Wodociągów (do niedawna także m.in. siedziba Rektoratu UŁ) przy zbiegu ulic Narutowicza i Lindleya, zaprojektowany w swej oryginalnej części przez Wiesława Lisowskiego. Chyba mamy szczęście do sztuki. Przenieśliśmy się tutaj w 2017 roku. Puste ściany znów czekały na zagospodarowanie. Sprawę kolekcji przemyśleliśmy jednak na nowo. Dzieła najcenniejsze zdecydowaliśmy się umieścić w nowej auli Wydziału Filozoficzno-Historycznego im. prof. Iji Lazari-Pawłowskiej. Mamy ją na naszym filozoficznym piętrze. Pozostałe znalazły się w salach i na korytarzach instytutowej przestrzeni.
Aktualną stałą wystawę Rozwieszam za trzech i nie narzekam zrealizowaliśmy w ramach zajęć projektowych Etyczne i estetyczne wyzwania dla sfery publicznej na kierunku filozofia w roku akademickim 2018/2019. Oto etapy naszych działań:
- staraliśmy się zainteresować kolekcją władze Wydziału Filozoficzno-Historycznego i władze centralne uczelni, tymi drogami zdobyliśmy wsparcie finansowe i konserwatorskie,
- we współpracy z Dyrekcją BUŁ dokonaliśmy częściowej wymiany plakatów (mając na uwadze integralność zbiorów UŁ, przekazaliśmy egzemplarze, których BUŁ nie posiadała, a my pozyskaliśmy plakaty filmowe, których prof. Tadeusz Pawłowski nie zbierał),
- w pracowni BUŁ poddano naprawie i konserwacji nasz zbiór,
- zapoznaliśmy się ze sposobem przechowywania i katalogowania tego typu dzieł w Archiwum Dokumentów Życia Codziennego BUŁ,
- zaczęliśmy gromadzić bibliografię, uczyć się rozpoznawać cechy Polskiej Szkoły Plakatu, układać scenariusz wystawy, pisać i opowiadać,
- niektórych to nadal ciekawi…, może nawet coraz bardziej.
Paradoksem jest, że plakaty, aby przetrwały jak najdłużej, zamiast nawoływać i cieszyć nasze oczy, powinny leżeć w ciemnej szufladzie. Zdajemy sobie sobie z tego sprawę. Dlatego uzupełniliśmy kolekcję uniwersytecką, a do naszej ekspozycji wykorzystaliśmy zacienione miejsca. Co ma leżeć, niech jednak wisi i służy tym, którzy potrzebują sztuki w codziennym doświadczeniu.
Patron Kolekcji
Tadeusz Pawłowski [1924–1996]
Profesor Tadeusz Pawłowski urodził się w Warszawie, ale kształcił się w Łodzi i tu podjął pracę naukową m.in. pod kierunkiem Janiny i Tadeusza Kotarbińskich. Początkowo zatrudniony był w Katedrze Logiki, a w 1977 roku utworzył Zakład Estetyki. Najpierw interesował się metodologią nauk przyrodniczych, potem problematyką tworzenia i definiowania pojęć w humanistyce. Z początkiem lat 70. zaczął pisać o sztuce, a z czasem budować własną koncepcję estetyczną panestetyzmu. Stale odwoływał się do osobistych doświadczeń, co sprawia, że precyzyjny aparat naukowy staje się w jego ujęciu od razu zrozumiały, jakby „organiczny” (co nie jest dla estetycznych rozważań typowe, bo często bywają zbyt wyspekulowane lub egzaltowane).
Kontakt
Instytut Filozofii, Wydział Filozoficzno-Historyczny Uniwersytetu Łódzkiego
ul. Lindleya 3/5, 90-131 Łódź
tel./fax: (48) (42) 635-61-35/(29)
Jędrzej Janicki: jedrekjanicki1994@gmail.com
Wioletta Kazimierska-Jerzyk: wioletta.kazimierska@uni.lodz.pl