Bohaterowie stulecia: Biskup Juliusz Bursche

Ważne postaci polskiej niepodległości, wśród których możemy wymieniać niemal jednym tchem Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego, Ignacego Jana Paderewskiego, Kazimierza Sosnkowskiego i wielu, wielu innych, są oczywiste. Pamiętamy też o wielu anonimowych żołnierzach walczących w armiach zaborczych, Legionach Polskich, Błękitnej Armii Hallera. Zapominamy jednak o tych, którzy umacniali obywateli polskich w patriotyzmie, rozumianym jako poczucie przynależności do wspólnoty państwowej bez względu na tożsamość etniczną, językową, czy religijną. Zapominamy o tych, którzy lojalność wobec Polski jako kraju zamieszkania przedkładali nad dobro własne i swoich najbliższych.

 

Z Polską idziemy na śmierć i życie...

Urodzony w Kaliszu w latach sześćdziesiątych XIX stulecia, studiował w Dorpacie, gdzie na trwałe, do końca życia związał się z konwentem "Polonia", nawiązującym do tradycji wileńskich Filomatów i Filaretów. Pracę duszpasterską rozpoczął w parafii warszawskiej, następnie stopniowo awansował, by w 1905 roku zostać mianowanym na stanowisko generalnego superintendenta (biskupa), duchownego zwierzchnika Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Królestwie Polskim (później w Rzeczypospolitej Polskiej). U progu polskiej niepodległości znalazł się w Radzie Stanu, przyczynił się do decyzji mocarstw o przeprowadzeniu plebiscytu na terenie Mazur.

W Drugiej Rzeczypospolitej starał się wzmocnić polski Kościół ewangelicki, czemu służyć miało między innymi utworzenie na Uniwersytecie Warszawskim wydziału Teologii Ewangelickiej. W 1927 roku wygłosił manifest religijno-patriotyczny, w którym mówił:

Przywiązani więc będziemy do kraju naszego i nie ścierpimy śród siebie takich, co spoglądają na Zachód i stamtąd oczekują dla ewangelicyzmu naszego lepszej doli. Z Polską idziemy na śmierć i życie, z tą Polską, która niegdyś przytuliła naszych niemieckich Ojców i dała im możność dorobku, a którą pragnęlibyśmy widzieć mocarną, a sprawiedliwą dla wszystkich jej synów.

A w pierwszych dniach drugiej wojny światowej w radiowym orędziu umacniał polskich ewangelików:

My, Polacy ewangelicy, którzy jesteśmy integralną cząstką narodu polskiego, którzy w nim żyjemy i z nim czujemy - nas nie trzeba nawet wzywać, abyśmy w dziejowej tej chwili złożyli ofiarę mienia i krwi na ołtarzu dobra Ojczyzny. Żadne ofiary nam nie będą zbyt wielkie, aby dać odpór mocy, która urągać śmie majestatowi Rzeczypospolitej.

Wróg nazizmu

Wkrótce miało się okazać jak ważne dla niego samego były to słowa. Wielką obawę u Burschego wywoływał nazizm, któremu aktywnie się przeciwstawiał. Oficjalnie złożył deklarację, że nie będzie ordynował na księży w Polsce jego zwolenników.

We wrześniu 1939 roku, zmuszony do ewakuacji, opuścił Warszawę, ale nie Polskę. Wysiadł na dworcu w Lublinie i udał się do miejscowej parafii, gdzie sprawował posługę duszpasterską. Miesiąc później, 3 października został aresztowany przez gestapo. Trafił do obozu w Sachsenhausen, zmarł w szpitalu więziennym Moabit w Berlinie.

Pamiętając o niewątpliwej polskości Juliusza Bursche trzeba pamiętać, że odczuwał on także więź ze środowiskiem ewangelików o tożsamości niemieckiej, spośród których sam się wywodził. Jego polski patriotyzm nie był budowany na konflikcie z niemczyzną, a na poszanowaniu najwyższych wartości i szacunku dla poczucia tożsamości każdego człowieka.


Uniwersytet Łódzki to największa uczelnia badawcza w centralnej Polsce. Jej misją jest kształcenie wysokiej klasy naukowców i specjalistów w wielu dziedzinach humanistyki i nauk ścisłych. Współpracuje z biznesem, zarówno na poziomie kadrowym, zapewniając wykwalifikowanych pracowników, jak i naukowym, oferując swoje know-how przedsiębiorstwom z różnych gałęzi gospodarki. Uniwersytet Łódzki jest uczelnią otwartą na świat - wciąż rośnie liczba studiujących tutaj obcokrajowców, a polscy studenci poznają Europę, Azję, czy wyjeżdżają za Ocean. Uniwersytet jest częścią Łodzi, działa wspólnie z łodzianami i dla łodzian, angażując się w wiele projektów społeczno-kulturalnych.

Zobacz nasze projekty naukowe na https://www.facebook.com/groups/dobranauka/

Zapraszamy na stronę Biura Prasowego UŁ: https://biuroprasowe-uni-lodz.prowly.com/


Autorka tekstu: dr Małgorzata Łapa (WF-H UŁ)

Redakcja: Centrum Promocji UŁ