Jean-Marie Barbier jest profesorem (classe exceptionnelle 2) w dyscyplinie nauki o wychowaniu. Jest doktorem honoris causa Uniwersytetu w Louvain (2006), kierownikiem (do roku 2018) Katedry UNESCO Kształcenie i Praktyki Profesjonalne, która miała swą siedzibę w Conservatoire Nationale des Arts et Métiers (CNAM) w Paryżu. Z tą uczelnią związał całą swą karierę naukową, w toku której zainicjował wiele aktywności i stworzył wiele instytucji. Najważniejsze z nich to:
• Centre de Recherche sur la Formation des Adultes, które pod jego kierownictwem otrzymało najwyższą we Francji pozycję w ocenie kształcenia na poziomie wyższym w zakresie kształcenia dorosłych i profesjonalizacji;
• zorganizowanie kształcenia na poziomie Master Européen de Recherche sur la Formation des Adultes, realizowanego przez trzy uczelnie: CNAM, Uniwersytet w Genewie i Uniwersytet w Louvain-la-Neuve;
• zorganizowanie i kierowanie kształceniem na poziomie doktorskim w obszarze kształcenie dorosłych;
• współpraca z otoczeniem społecznym poprzez organizację Maison de la Recherche sur le Pratiques Professionnelles (trzydzieści różnych przedsięwzięć);
• założenie wspólnie z Etiennem Bourgeois, profesorem w Uniwersytecie Katolickim Louvain, l’Institut Européen de recherche sur la Formation et l’Analyse des activités Professionnelles, grupującego trzydzieści uczelni z Europy, Ameryki Północnej i Południowej, w tym Uniwersytet Łódzki, poprzez Katedrę Pedagogiki Społecznej Wydziału Nauk o Wychowaniu;
• przewodnictwo komitetowi Biennale Internationale de l’Éducation, de la Formation et des Pratiques Professionnelles;
• współorganizacja w Conservatoire Nationale des Arts et Métiers wielodyscyplinarnej Szkoły Doktorskiej Sztuk i Zawodów;
• współtworzenie wielkich cyklicznych wydarzeń społeczności frankofońskiej, np. Congrès International d’Actualité de la Recherche en Education et Formation, Biennale de l’Éducation et de la Formation, Réseau international REF.
Profesor Jean-Marie Barbier pełnił także liczne funkcje w uczelni i w kraju. Był dziekanem Wydziału Nauk o Człowieku w Pracy CNAM, przewodniczącym Rad Naukowej i Dydaktycznej CNAM oraz Członkiem Rady Administracyjnej Krajowego Instytutu Badań Pedagogicznych, przewodniczącym Rady Naukowej Krajowej Szkoły Zdrowia Publicznego oraz przewodniczącym 70. sekcji Krajowej Rady Uniwersytetów Francuskich – sekcji nauki o wychowaniu. Uczestniczył także w gremiach zarządzających CNAM jako członek, a następnie wiceprzewodniczący Rady Administracyjnej Conservatoire National des Arts et Métiers (CNAM) w Paryżu.
W roku 2014 otrzymał nominację UNESCO do prowadzenia Katedry Kształcenia i Praktyki Profesjonalnej z siedzibą w CNAM. W tym samym roku był nominowany na Katedrę Lévi-Straussa w São Paulo. W roku 2017 uzyskał nagrodę Łódzkiego Towarzystwa Naukowego za prace badawcze z pedagogiki społecznej im. Profesor Ireny Lepalczyk.
Jest autorem/redaktorem trzydziestu dwóch książek (w tym dwóch w języku polskim: 2006, 2016), czterdziestu trzech rozdziałów, dziewiętnastu raportów z badań, redaktorem naukowym ośmiu numerów tematycznych czasopism, osiemnastu artykułów w czasopismach punktowanych. Jego szesnaście publikacji jest tłumaczonych na wiele języków – hiszpański, włoski, portugalski, polski, angielski, niemiecki, a osiem prac jest oryginalnych w języku włoskim, niemieckim, polskim i angielskim. Z ostatnich prac należy wymienić współredakcję Encyklopedii kształcenia wydanej w roku 2009, współredakcję z M. Durandem: Encyclopédie de l’analyse des activités, PUF, Paris 2017, a także Vocabulaire d’analyse des activités, PUF, Paris 2011, 2017, monografię współredagowaną z M. Durandem: Représenter/transformer. Débats en analyse des activités, ĽHarmattan, Paris 2018, wieńczącą projekt badawczy realizowany w interdyscyplinarnym i międzynarodowym zespole badawczym, mającym wsparcie merytoryczne Laboratorium Doskonałości EX HASTEC.
Profesor Jean-Marie Barbier współpracuje z wieloma europejskimi, a także północno- oraz południowoamerykańskimi uniwersytetami oraz akademiami, w tym od roku 1999 z Katedrą Pedagogiki Społecznej Wydziału Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Łódzkiego.