Dramat współczesny - kolejny tytuł w serii oksfordzkiej

Sztuka, która odzwierciedla zmiany społeczne, jednocześnie przyczyniając się do nich - "Dramat współczesny" Kirsten E. Sheperd-Barr pokazuje rozwój teatru od 1880 roku, omawiając najważniejszych twórców, nurty i spektakle, które zmieniły oblicze kultury XX, a następnie XXI wieku.

 

Najnowsza publikacja z serii Krótkie Wprowadzenie Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego przeprowadza czytelnika przez zmiany, jakie zaszły w nowoczesnej dramaturgii, zwracając uwagę na przełomowe dzieła, odkrycia sceniczne i przede wszystkim twórców, którzy na przestrzeni dekad zmienili nie tylko język teatru, ale także zakres poruszanych publicznie tematów, czy rolę widza.

Patrząc za Sheperd-Barr na rozwój współczesnego dramatu, śledzimy kolejne "momenty zwrotne". Autorka odnotowuje powstanie: melodramatów; sztuk dobrze skrojonych; tzw. cup and saucer, czyli dramatów domowych, "teatru intymnego", absurdu, dramatu surrealistycznego, politycznego, ekspresjonistycznego, modernistycznego aż po pojawienie się happeningów w latach 60. i dokonania z przełomów ostatnich lat.

Przedstawiona w publikacji najnowsza historia teatru zwraca uwagę na nowe możliwości techniczne, ale przede wszystkim przełamanie tradycyjnego podziału na tragedię i komedię (czego mistrzem stał się Czechow) i poruszanie tematów, uchodzących za kontrowersyjne, takich jak: dzieciobójstwo, prostytucja, karmienie piersią, samobójstwo, choroby weneryczne, czy bunt kobiet wobec narzuconym im rolom społecznym.

Kobietom zresztą autorka poświęca wiele miejsca - od nakreślenia obrazu nowej bohaterki dramatu - kobiety upadłej, jednocześnie postaci dumnej, odrzucającej wstyd, co świetnie ukazywało zmianę obyczajowości - przez teatr wspierający prawa kobiet i ruch sufrażystek, po zaprezentowanie sylwetek najważniejszych dramatopisarek (m.in. Elizabeth Robbins, Susan Glaspell, Djuna Barnes). Sheperd-Barr opisuje teatr feministyczny, również ten tworzony przez mężczyzn jak Federico García Lorca, który przedstawiał przejmujące losy kobiet, a jego Dom Bernardy Alba to jedna z pierwszych stuk bez mężczyzn. Rewolucję w tym zakresie rozpoczął Ibsen, który uczynił kobietę główną bohaterką dramatu. Jednoznacznie widać, że historia dramatu współczesnego to także historia kobiet.

Czytając Dramat współczesny, każdy miłośnik teatru dowie się o najważniejszych dla tego tematu kwestiach. Czym jest słynna Metoda Stanisławskiego? W jaki sposób metateatr podkreślał słabości teatru tradycyjnego? Jak poszerzało się spektrum dramatyczne w teatrze na całym świecie? - odpowiedzi na te pytania znajdują się w publikacji. Nie brakuje opisów działalności najważniejszych twórców, takich jak: Samuel Beckett, Luigie Pirandello, czy Bertlolt Brecht. Autorka sięga także po prezentację realizmu po amerykańsku, z jego najsłynniejszymi przedstawicielami - Tenessee Williamsem i Arthurem Millerem.

Książka zwraca uwagę, na jeszcze jeden istotny aspekt. Ukazuje szeroki zakres zmienności koncepcji artystycznych, ale także wzajemne inspiracje, przenikanie się życia i sztuki oraz rozwój społeczeństwa. Teatr z początków XX wieku zaprezentowany przez Kirsten E. Sheperd-Barr naprawdę wiele znaczył, o czym świadczyły protesty towarzyszące kolejnym premierom. Przesuwanie granic przez artystów, pojawienie się teatru brutalistów, a nawet poruszanie tematów politycznych czy dramatów o relacjach międzyrasowych musiało budzić emocje. Tak jak sztuka Rodzynek w słońcu Lorraine Hansberry, która w centrum zainteresowania postawiła czarnoskórą rodzinę, jej autorka zaś została pierwszą Afroamerykanką, której przedstawienie było wystawiane na Broadway'u. Jak widać, w owych czasach społeczne oddziaływanie teatru było imponujące.

Czym jest "Krótkie Wprowadzenie"?

To interdyscyplinarna seria popularnonaukowa, inspiracją do powstania której, był obejmujący już ponad 500 tytułów cykl "A Very Short Introduction" (VSI) Oxford University Press. Liczące średnio ok. 150 stron książeczki ukazują się w Wielkiej Brytanii od 1995 roku i cieszą się popularnością na całym świecie. Dotychczas przetłumaczono je na 25 języków. Seria prezentuje najważniejsze zagadnienia XXI w. - od kultury, religii, historii przez nauki przyrodnicze po technikę. Autorami książek VSI są wybitne umysły, znakomici znawcy, a przy tym zapaleni popularyzatorzy wiedzy, postacie świetnie znane również polskim czytelnikom, m.in. Roger Scruton, Peter Singer, Jonathan Culler. Książki prezentują najnowsze fakty, analizy ekspertów, błyskotliwe interpretacje. Każdy tom skupia się na innej dziedzinie, starając się odpowiedzieć na pytania, które czytelnik może sobie stawiać w dobie wszechobecnego zalewu informacji z wielu kanałów - informacji często wypaczonej przez dziennikarską potrzebę sensacji. Publikacje są kompletne i obiektywne, choć autorzy akcentują własny punkt widzenia, nie unikają trudnych pytań i prowokują do dyskusji. Książki są idealne zarówno jako wprowadzenie do nowych tematów, jak i uzupełnienie wiedzy o tym, co nas pasjonuje.

Seria oksfordzka powinna zagościć na półkach w każdym domu - nie tylko u naukowców, ale przede wszystkim u ludzi, dla których dostęp do zaawansowanej, głębokiej wiedzy uniwersyteckiej jest trudny.

Książki można zobaczyć tutaj: https://wydawnictwo.uni.lodz.pl/serie/seria/krotkie-wprowadzenie/https://wydawnictwo.uni.lodz.pl/serie/seria/krotki...

Tekst źródłowy: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Redakcja: Centrum Promocji UŁ