Na UŁ powstało Archiwum Sybiraków

Wydział Filozoficzno-Historyczny Uniwersytetu Łódzkiego przejął od Związku Sybiraków w Łodzi zasoby archiwalne Komisji Historycznej Związku Sybiraków. Są one teraz dostępne w Bibliotece Instytutu Historii UŁ. Archiwum Sybiraków zostało powołane przez dziekana Wydziału Filozoficzno-Historycznego UŁ - prof. Macieja Kokoszkę. Jest samodzielną jednostką organizacyjną w strukturze Instytutu Historii UŁ. Oficjalna umowa, rozpoczynająca proces przenoszenia Archiwum, została podpisana 21 listopada 2018 r. Opiekunem projektu będzie dr Wojciech Marciniak z Wydziału Filozoficzno-Historycznego UŁ.

 

Wspomnienia, które nie mogą zaginąć

Opiekę merytoryczną i organizacyjną nad Archiwum Sybiraków objął dr Wojciech Marciniak - pracownik Instytutu Historii UŁ, który podczas podpisania porozumienia omówił zawartość sybirackich zbiorów i podkreślił ich bezcenną wartość dla środowiska naukowego. Zapowiedział, że materiały te będą udostępniane wszystkim osobom zainteresowanym tematyką losów Polaków na Wschodzie w XX w.

Wśród przekazanych Uniwersytetowi Łódzkiemu akt większość stanowią relacje i wspomnienia obywateli polskich deportowanych w głąb ZSRR w latach II wojny światowej lub po jej zakończeniu. W zasobach tych znajduje się także bogaty zbiór nagrań oraz ikonografia. Wszystkie te materiały będą sukcesywnie katalogowane, a następnie digitalizowane i udostępniane w formie tradycyjnej lub cyfrowej.

Badania łódzkich historyków

Z kolei prof. Albin Głowacki przybliżył dzieje współpracy łódzkiego środowiska historyków z Sybirakami, która trwa od czasu reaktywowania Związku Sybiraków w Łodzi w 1989 r. Zwrócił uwagę, że uroczystość odbywa się w ważnym, jubileuszowym roku: 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości, 70-lecia istnienia Instytutu Historii UŁ oraz 90-lecia założenia Związku Sybiraków i 30-lecia wznowienia jego działalności. Przypomniał także znaczącą rolę dr. Marka Budziarka i pana Jerzego Rossowskiego w rozwijaniu kooperacji pomiędzy środowiskiem naukowym, a Sybirakami oraz w dokumentowaniu wojennych przeżyć członków łódzkiego Związku Sybiraków (obaj stali na czele Komisji Historycznej tej organizacji).

Prof. Albin Głowacki nawiązał także do aktywnej działalności na tym polu uczestników proseminarium i seminarium magisterskiego, prowadzonego w Katedrze Historii Europy Wschodniej UŁ, którzy przez wiele lat nagrywali i spisywali wspomnienia łódzkich Sybiraków. Dla młodych adeptów historii było to niezwykle cenne doświadczenie. Kontakt ze świadkami historii i możliwość pracy ze źródłem wywołanym stanowiły bowiem znakomitą okazję do doskonalenia swojego warsztatu badawczego.

Problematyka sybiracka stała się przedmiotem zainteresowania naukowego licznych podopiecznych prof. A. Głowackiego, zarówno uczestników jego seminarium magisterskiego, jak i doktorskiego, które to funkcjonowały w ramach Katedry Historii Europy Wschodniej. Studenci i pracownicy tej Katedry brali udział w różnych przedsięwzięciach środowiska łódzkich Sybiraków (konferencje popularnonaukowe, konkursy dla uczniów szkół średnich, wykłady w ramach doskonalenia zawodowego nauczycieli historii). Prof. A. Głowacki współredagował rocznik "My, Sybiracy" oraz opublikował na jego łamach wiele swoich tekstów.

Sybiracy w IH

W sali dydaktycznej Instytutu Historii UŁ znajduje się stała wystawa pt. "Polacy na Syberii". Została ona opracowana i wydana dzięki kooperacji Ministerstwa Spraw Zagranicznych z Archiwum Polskiej Akademii Nauk.

Na wystawie znajdują się biogramy dwunastu Polaków - Sybiraków czasów carskich, którzy włożyli swój wkład w poznanie i opisanie Syberii. Są to sylwetki m.in.: Aleksandra Czekanowskiego, Jana Czerskiego, Benedykta Dybowskiego, Bronisława Piłsudskiego i Wacława Sieroszewskiego. Autorką biogramów jest dr hab. Hanna Krajewska - dyrektorka Archiwum PAN, natomiast koncepcję wystawy opracowała pani Iwona Kozłowska - zastępca dyrektora Departamentu Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą MSZ.

Archiwum Sybiraków UŁ będzie kontynuowało działalność Komisji Historycznej Związku Sybiraków w Łodzi. Dzięki powołaniu tej jednostki nazwa Archiwum nadal będzie funkcjonowała w publikacjach naukowych, a dotychczasowe sygnatury archiwalne zostaną zachowane. Ponadto studenci zainteresowani losami Polaków na Wschodzie będą mogli odbywać w nim praktyki.


Uniwersytet Łódzki to największa uczelnia badawcza w centralnej Polsce. Jej misją jest kształcenie wysokiej klasy naukowców i specjalistów w wielu dziedzinach humanistyki, nauk społecznych i ścisłych. UŁ współpracuje z biznesem, zarówno na poziomie kadrowym, zapewniając wykwalifikowanych pracowników, jak i naukowym, oferując swoje know-how przedsiębiorstwom z różnych gałęzi gospodarki. Uniwersytet Łódzki jest uczelnią otwartą na świat - wciąż rośnie liczba uczących się tutaj studentów z zagranicy, a polscy studenci, dzięki programom wymiany, poznają Europę, Azję, wyjeżdżają za Ocean. Uniwersytet jest częścią Łodzi, działa wspólnie z łodzianami i dla łodzian, angażując się w wiele projektów społeczno-kulturalnych. Zobacz nasze projekty naukowe na https://www.facebook.com/groups/dobranauka/ Materiał źródłowy: dr Wojciech Marciniak

Redakcja: Centrum Promocji UŁ