Niecodzienne odkrycie w BUŁ

W Pracowni Konserwacji Książki Biblioteki UŁ konserwatorzy podczas renowacji zabytkowej księgi z końca XVIII wieku odkryli, że w jej oprawie zachowały się dwa autentyczne listy gończe z okresu zaborów oraz nuty.

Rękopiśmienna Księga gruntowa wsi Remenów datowana jest na rok 1786, liczy 128 kart, została spisana w języku polskim i niemieckim. W trakcie prac konserwatorskich światło dzienne ujrzały dwa autentyczne listy gończe z okresu zaborów oraz nuty, ukryte w oprawie księgi. Wzmacnianie opraw dodatkowymi kartami papieru (makulaturą) było częstą praktyką w dawnym introligatorstwie. 

Pierwszy z listów, bardzo szczegółowy w opisie, wystawiony został w roku 1786 we Lwowie. Dowiadujemy się z niego o poszukiwaniu trzech drukarzy pochodzących z Pragi, którzy „zostawiwszy znaczne długi, y popełniwszy wiele złego uciekli”. List zawiera drobiazgowy opis poszukiwanych, który miał służyć ich skutecznej identyfikacji. Wymienione zostały zarówno cechy fizyczne przestępców („małego wzrostu, chuderlawy, iasno brunatnych włosów”), znaki szczególne („ma prawą rękę krótszą iak lewą“), jak i ubiór poszukiwanych („nosi niebieską kapotę i kaftanik, czarne spodnie białe, niciane pończochy, y trzewiki, cielęce boty, biały okrągły kapelusz, z szaremi brzegami, mały woreczek na włosy, y krótko strzyżony tupet”). 

Można przypuszczać, że poszukiwani Czesi podszywali się pod prawdziwych drukarzy. Wskazuje na to pojawiające się w liście nazwisko “Prohaska”, które faktycznie należało do rodziny zajmującej się drukarstwem na przełomie XVIII i XIX wieku. Drugi list, znacznie krótszy, został wystawiony w tym samym roku za zbiegłym z więzienia mieszkańcem wsi Zubrzyce. Listy wydrukowano również w języku niemieckim.

Choć nie znamy finału obu poszukiwań, to odnalezione listy są ciekawym materiałem badawczym dla pasjonatów historii, a przechowywane w Oddziale Zbiorów Specjalnych BUŁ zabytkowe rękopisy i starodruki kryją w sobie jeszcze wiele tajemnic czekających na odkrycie.

Lwów od 1772 roku znajdował się pod zaborem austriackim, był również siedzibą władz prowincjonalnych, a cała Galicja została podzielona na cyrkuły. Księga gruntowa dotyczy jednej z wsi cyrkułu żółkiewskiego - wsi Remenów (obecnie na terenie Ukrainy): Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom IX - wynik wyszukiwania - DIR (icm.edu.pl).

Materiał: BUŁ
Redakcja: Centrum Promocji UŁ