Tłumaczy dr Maciej Kamiński:
Zbiornik Jeziorsko, mimo, że jest sztucznym zbiornikiem zaporowym, utworzonym na Warcie w końcu lat 80., jest ważną ostoją ptaków, nie tylko w skali regionu, ale też kraju. Ze względu na sezonowe wahania powierzchni lustra wody, na końcu lata gromadzą się tam tysiące ptaków wodno-błotnych, które zatrzymują się podczas swojej wędrówki na południe, lub gromadzą i przygotowują do migracji. Odsłaniające się latem połacie błota stwarzają doskonałą okazję do żerowania dla ptaków siewkowych Charadriiformes, które są głównym przedmiotem organizowanych tam badań. Ze względu na swoje unikalne walory przyrodnicze, południowa część zbiornika objęta jest ochroną rezerwatową oraz należy do sieci Natura 2000.
Chwytanie ptaków nad Jeziorskiem odbywa się z zastosowaniem pułapek tunelowych. Są one stawiane na granicy wody i błota, gdzie żerują ptaki siewkowe. Gdy wejdą do środka, załamania ścianek pułapki sprawiają, że nie potrafią samodzielnie odnaleźć wyjścia. Pułapki są regularnie kontrolowane, a schwytane ptaki są przynoszone do punktu obrączkowania. Po założeniu obrączki, określeniu gatunku, wieku, a czasem też płci i po zebraniu pomiarów i próbek, ptaki są wypuszczane na wolność. W pracach pomagają wolontariusze. Zazwyczaj są nimi studenci, nie tylko z UŁ, lecz również z uczelni z całej Polski, a także osoby zainteresowane ornitologią lub przygotowujące się do kursu Centrali Obrączkowania Ptaków. W obecnym sezonie dominującym gatunkiem był łęczak (234 osobniki). Licznie chwytane były też kszyki (153), piskliwce (53) oraz bataliony (36).
Podsumowuje dr Maciej Kamiński:
Naukowcy z Katedry Badania Różnorodności Biologicznej, Dydaktyki i Bioedukacji podczas swoich badań koncentrują się nie na śledzeniu przemieszczeń, lecz na analizie ekologicznych i ewolucyjnych konsekwencji różnorodnych strategii migracyjnych. Wyniki prowadzonych badań regularnie są publikowane w prestiżowych czasopismach naukowych. Obecne badania skupiają się na zagadnieniach z zakresu ekoimmunologii i wpływem strategii migracyjnych na kształtowanie układu odpornościowego.
Obrączkowanie, czyli indywidualne znakowanie dzikich ptaków za pomocą obrączek z unikalnym numerem, jest metodą stosowaną w badaniach ornitologicznych od pand 120 lat. Metoda ta została opracowana głównie w celu badania ptasich migracji, lecz dostarcza także cennych informacji na temat długości życia, strategii rozrodczych oraz behawioru. Zebrane dane dotyczące miejsc zimowania i tras wędrówki są kluczowe dla planowania międzynarodowych strategii ochrony gatunków wędrownych. Koordynacją obrączkowania ptaków, gromadzeniem i przekazywanym zebranych danych oraz nadawaniem uprawnień do obrączkowania (wymaga to zdania specjalnego kursu) zajmuje się krajowa Centrala Obrączkowania Ptaków. Polska centrala znajduje się w Gdańsku, w Stacji Ornitologicznej Muzeum i Instytutu Zoologii Polskiej Akademii Nauk. Obrączkowanie jest także stosowane jako podstawowa metoda indywidualnego znakowania, niezbędnego podczas prowadzenia badań na dziko żyjących ptakach.
Więcej informacji na temat obrączkowania ptaków nad Jeziorskiem można znaleźć na profilu facebookowym. Serdecznie zapraszamy wszystkich chętnych do odwiedzenia naszego punktu obręczarskiego w przyszłym sezonie (zwyczajowo akcja trwa od początku sierpnia do połowy września).
Przykładowe publikacje powstałe w oparciu o dane zgromadzone podczas obrączkowania ptaków nad Jeziorskiem:
• Minias, P., Kaczmarek, K., Włodarczyk, R., & Janiszewski, T. (2013). Wing shape influences stopover strategies in a migratory shorebird, the common snipe. The Condor, 115(3), 535-542.
• Podlaszczuk, P., Kamiński, M., Włodarczyk, R., Kaczmarek, K., Janiszewski, T., & Minias, P. (2016). Plumage quality mediates a life-history trade-off in a migratory bird. Frontiers in Zoology, 13(1), 1-8.
• Podlaszczuk, P., Włodarczyk, R., Janiszewski, T., Kaczmarek, K., & Minias, P. (2017). When moult overlaps migration: moult-related changes in plasma biochemistry of migrating common snipe. PeerJ, 5, e3057.
• Włodarczyk, R., Podlaszczuk, P., Kaczmarek, K., Janiszewski, T., & Minias, P. (2018). Leukocyte profiles indicate nutritional, but not moulting stress in a migratory shorebird, the Common Snipe (Gallinago gallinago). Journal of Ornithology, 159(2), 345-354.
• Minias, P., Surmacki, A., Kudelska, K., Podlaszczuk, P., Kamiński, M., Kaczmarek, K., ... & Janiszewski, T. (2018). Variation in melanin pigmentation of a sexually selected plumage trait and its adaptive value in the Common Snipe Gallinago gallinago. Ibis, 160(1), 101-111.
• Minias, P., Włodarczyk, R., & Meissner, W. (2018). Leukocyte profiles are associated with longevity and survival, but not migratory effort: a comparative analysis of shorebirds. Functional Ecology, 32(2), 369-378.
• Bartos, M., Włodarczyk, R., Iciek, T., Piasecka, A., Janiszewski, T., & Minias, P. (2020). Louse Flies of Charadrii and Scolopaci Shorebirds Migrating through Central Europe. The Journal of Wildlife Diseases, 56(2), 414-418.
Materiał: Wydział Biologii i Ochrony Środowiska UŁ
Redakcja: Centrum Promocji UŁ