UŁ komentuje: Elektromobilność

26 kwietnia br. na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego odbędzie się II. Ogólnopolska Konferencja Naukowa "Bezpieczeństwo, regulacja i konkurencja na rynku energetycznym". Tegoroczna Konferencja pozwoli zidentyfikować aktualne wyzwania i kierunki zmian w zakresie bezpieczeństwa i regulacji na rynku energetycznym, a także konkurencji i ochrony konsumentów w tym sektorze. Szczególny akcent zostanie położony na kwestie bezpieczeństwa. Na temat zmian prawnych na rynku energetycznym w materiale mówi Marcin Kraśniewski z Wydziału Prawa i Administracji UŁ.

 

Rok 2017 oraz I kwartał roku 2018 to czas intensywnych prac legislacyjnych w obszarze szeroko rozumianego sektora energetycznego. Do najważniejszych działań w tym obszarze należy zaliczyć przede wszystkim nowelizacje ustaw mających na stworzenie właściwego otoczenia regulacyjnego dla jednej z największych inwestycji energetycznych jaką jest budowa gazociągu Baltic Pipe oraz rozbudowa terminalu LNG im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Świnoujściu. Powyższe inwestycje mają przełożyć się na dywersyfikację dostaw gazu do Polski oraz zagwarantowanie bezpieczeństwa energetycznego kraju. Ponadto przyjęto rozwiązania prawne wprowadzające nieznane dotąd instytucje i mechanizmy w sektorze energetycznym. Istotne rozszerzenie katalogu regulacji sektorowej o nowe dziedziny przyniosła ustawy o rynku mocy, ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych.

Ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych z 11 stycznia 2018 roku zasługuje na szczególną uwagę, ponieważ u podstaw jej przyjęcia leży zamiana modelu transportowego w Polsce opartego w głównej mierze na samochodach spalinowych przez upowszechnienie aut elektrycznych w Polsce. Podjęcie tego tematu przez ustawodawcę ma istotne znaczenie społeczne, o czym mogą świadczyć chociażby badania Głównego Urzędu Statystycznego, wg których 65% ogólnej liczby gospodarstw domowych w Polsce posiada samochód osoby.

Gospodarka zazwyczaj wyprzedza zmiany prawne. Nowe regulacje pojawiają się w odpowiedzi na rzeczywistość. Tak jest najczęściej. W przypadku elektromobilności jest nieco inaczej. Udział samochodów elektrycznych w liczbie wszystkich pojazdów jakie jeżdżą po polskich drogach jest nieznaczny a sam rozwój elektromobilności napotyka na wiele barier. Do głównych przyczyn utrudniających rozwój elektormobilności należy zaliczyć brak odpowiedniej infrastruktury, w szczególności niedostateczną liczbę stacji ładowania pojazdów oraz cenę jaką należy zapłacić za zakup samochodu elektrycznego. Cena ta jest dwukrotnie wyższa niż cena samochodu napędzanego paliwami konwencjonalnymi.

Istnienie elektromobilności nie jest zatem uzależnione od regulacji prawnej w tym zakresie. Prawo ma jednak stymulować rozwój przy jednoczesnym ograniczaniu wykorzystywania tradycyjnych paliw pierwotnych. Działanie państwa ma zatem charakter antycypujący. Rozwój elektromobilności w wymiarze krajowym może oznaczać ograniczenie emisji spalin w miastach oraz rozwój magazynowania energii i stabilizację Krajowego Systemu Elektroenergetycznego, natomiast w wymiarze globalnym może prowadzić do poważnych przetasowań geopolitycznych, zmniejszając polityczne znaczenie państw Bliskiego Wschodu i państw, których gospodarki uzależnione są od eksportu ropy naftowej.

Ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych określa zasady rozwoju i funkcjonowania infrastruktury służącej do wykorzystania paliw alternatywnych w transporcie, w tym wymagania techniczne, jakie ma spełniać ta infrastruktura; obowiązki podmiotów publicznych w zakresie rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych; obowiązki informacyjne w zakresie paliw alternatywnych; warunki funkcjonowania stref czystego transportu; krajowe ramy polityki rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych oraz sposób ich realizacji.

Przyjęta ustawa tworzy ramy prawne, sprawiając że uczestnicy rynku mogą w pewniejszy sposób się po nim poruszać. Ustawa określa bowiem zasady budowy i uruchomienia ogólnodostępnej stacji ładowania oraz określenie praw i obowiązków poszczególnych graczy rynkowych. Ustawa z tych względów powinna sprzyjać inwestycjom w obszarze elektromobilności, przyczyniając się w ten sposób do jej rozwoju. Ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych za pomocą instrumentów prawnych ma doprowadzić do stworzenia ogólnopolskiej infrastruktury ładowania pojazdów elektrycznych, dzięki czemu powinien zwiększyć się zasięg pojazdów elektrycznych, a także poprawić bezpieczeństwo i komfort użytkowników tych pojazdów. Ustawa określa także zwolnienie z opłat za korzystanie z dróg publicznych przez pojazdy elektryczne, preferencje podatkowe oraz zachęty niefinansowe do nabywania pojazdów napędzanych paliwami alternatywnymi lub budowy infrastruktury tych paliw, a także tworzenie stref czystego powietrza, wyznaczanie miejsc parkingowych wyłącznie dla samochodów elektrycznych i napędzanych gazem ziemnym. Należy jednak zaznaczyć, że ustawą o elektromobilności i paliwach alternatywnych zakazuje wjazdu do stref czystego powietrza samochodów typu plug-in (PHEV), mimo że mogą one poruszać się wyłącznie z wykorzystaniem napędu elektrycznego. Wreszcie ustawa o elektromobilności nakazuje jednostkom samorządu terytorialnego i organom administracji publicznej przebudowę floty pojazdów, tak aby odpowiedni udział w nich miały pojazdy elektryczne. Podobne wymogi stawia się przed jednostkami świadczącymi usługi transportu publicznego. Zwiększanie udziału tych pojazdów jest obecnie bardzo zauważalne w polskich miastach.

Ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych nie znosi jednak podstawowych ograniczeń w rozwoju rynku pojazdów elektrycznych, ale w istotny sposób przyczynia się do jego rozwoju elektromobilności w Polsce. Aktualnie trwają prace legislacyjne nad nowelizacją ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych. Planowane zmiany mające na celu wyeliminować nieścisłości utrudniające stosowanie ustawy oraz sprecyzować zasady finansowania rozwoju elektromobilności.

Działania na rzecz rozwoju elektromobilności przybierają także formę konkretnych projektów. Na szczególną uwagę zasługuje Program "Bezemisyjny transport publiczny" realizowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Jeden z celów Programu stanowi stymulowanie rozwoju przemysłu elektromobilności w Polsce oraz odpowiedniej infrastruktury w krajowym systemie elektroenergetycznym. Program "Bezemisyjny transport publiczny" zakłada nową formę finasowania badań. Nowa forma zakłada odejście od typowego dotychczas w Polsce finansowania badań, poprzez udzielanie grantów na pojedyncze projekty, a polega na tworzeniu kompleksowego programu badawczego z portfolio projektów, które przyczyniają się do realizacji głównego celu Programu, tj. rozwiązania problemu lub zaspokojenia potrzeby konkretnego odbiorcy poprzez zapewnienie rozwiązania technologicznego, niedostępnego dziś na rynku. Wprowadzenie nowatorskiego modelu finansowania projektów z zakresu B+R, wzorowanego na koncepcji amerykańskiej, a także wykorzystanie stosunkowo nowego w porządku krajowym trybu zamówień publicznych, eliminuje możliwość odtwórczych działań, charakterystycznych dla funkcjonowania administracji publicznej. Pozwoli także zdobyć cenne doświadczenie, które zostanie wykorzystane przy realizacji kolejnych innowacyjnych projektów.

Problematyka elektormobilności, a także inne zagadnienia kluczowe dla funkcjonowania energetyki w Polsce będą przedmiotem obrad II. Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej "Bezpieczńestwo, regulacja i konkurencja na rynku energetycznym", która odbędzie się 26 kwietnia 2018 roku. Podczas konferencji w murach Łódzkiej Szkoły Prawa głos zabiorą niekwestionowane autorytety obrotu gospodarczego energetycznego, przedstawiciele polskiej doktryny prawa, administracji publicznej i samej branży energetycznej. Wśród znakomitych praktyków znajdują się przedstawiciele PGNiG, Orlen, Energa, Tauron BOŚ, Grupy Lotos.

Więcej na ten temat w materiale opowiada Marcin Kraśniewski.

Autor: Marcin Kraśniewski, Katedra Europejskiego Prawa Gospodarczego, Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego

Kontakt e-mail: mkrasniewski@wpia.uni.lodz.pl