Profesor Stefan Lelental urodził się 2 listopada 1935 r. w Łodzi. Tu zdobył wykształcenie podstawowe i średnie; w roku 1954 otrzymał świadectwo maturalne w I Państwowym Gimnazjum i Liceum im. Mikołaja Kopernika. Studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Łódzkiego. Pracę magisterską pt. Problematyka samoistnego kodeksu karnego wykonawczego napisał pod kierunkiem Profesora Emila Stefana Rappaporta – kierownika Zakładu Prawa Karnego Wykonawczego, w którym od 1 października 1959 r. został zatrudniony na stanowisku asystenta. Profesor Rappaport miał już wówczas ponad 80 lat i po Jego przejściu na emeryturę Zakład zlikwidowano, a mgr Stefan Lelental został zatrudniony w Zakładzie Prawa Karnego. W tym Zakładzie, a następnie w Katedrze Prawa Karnego pracował jako starszy asystent (1962–1964), adiunkt (1964–1973), docent (1973–1978), zastępca kierownika Katedry (1984–1989) i jej kierownik od dnia 1 października 1989 r. do 30 września 2006 r., w którym to dniu przeszedł na emeryturę. Do tego dnia kierował też reaktywowanym w 1973 r. Zakładem Prawa Karnego Wykonawczego.
W latach 1978–1981 Profesor Stefan Lelental piastował urząd prodziekana Wydziału Prawa i Administracji UŁ, a w latach osiemdziesiątych XX w. pełnił też funkcję zastępcy i Rzecznika Dyscyplinarnego, a następnie przewodniczącego Komisji Dyscyplinarnej dla studentów UŁ.
Rozwój naukowy Profesora dokumentują dane o uzyskanych lub nadawanych mu stopniach i tytułach naukowych:
1) stopień naukowy doktora nauk prawnych uzyskany w dniu 22 maja 1964 r. na podstawie rozprawy doktorskiej pt. Instytucja warunkowego przedterminowego zwolnienia w Polsce na tle prawnoporównawczym;
2) stopień naukowy doktora habilitowanego w zakresie prawa karnego nadany uchwałą Rady Wydziału Prawa i Administracji UŁ z 8 grudnia 1972 r. Przedmiotem rozprawy habilitacyjnej była problematyka indywidualizacji wykonywania kary pozbawienia wolności;
3) tytuł profesora nadzwyczajnego nauk prawnych przyznany na podstawie uchwały Rady Państwa z dnia 5 lipca 1984 r.;
4) tytuł profesora zwyczajnego otrzymany w drodze mianowania przez Ministra Edukacji z dniem 1 grudnia 1990 r.
Zainteresowania naukowe Profesora S. Lelentala obejmują problematykę z zakresu prawa karnego materialnego i polityki kryminalnej, a przede wszystkim prawa karnego wykonawczego oraz penitencjarystyki, jako nauki pozanormatywnej, która sięga do wyników badań pedagogiki, psychiatrii, psychologii i socjologii. Dorobek naukowy z zakresu wymienionych gałęzi prawa obejmuje ponad 300 opracowań, z których część została oparta na badaniach własnych autora, prowadzonych w wielu zakładach karnych i innych miejscach pozbawienia wolności. Wiele z tych opracowań to książki (np. Wykonywanie kary pozbawienia wolności w zakładach karnych dla recydywistów, PWN 1992; Umieszczenie w ośrodku przystosowania społecznego w świetle wyników badań, Łódź 1990), liczne podręczniki z prawa karnego i prawa karnego wykonawczego, studia i artykuły, glosy i recenzje, pięć wydań (ostatnie w 2014 r.) Komentarza do kodeksu karnego wykonawczego, wyd. C.H.Beck, a także redakcja Polskiej bibliografii penitencjarnej, wyd. C.H.Beck, Warszawa 2011.
Wyrazem uznania dla dorobku naukowego i kompetencji Profesora Stefana Lelentala w dziedzinie prawa karnego i prawa karnego wykonawczego było Jego powołanie do składu Komisji Kodyfikacyjnej, pracującej w latach 1980–1995 nad przygotowaniem kodyfikacji karnej, wprowadzonej w życie 1 września 1998 r. W Komisji sprawował też funkcję wiceprzewodniczącego Zespołu Prawa Karnego Wykonawczego.
Profesor Stefan Lelental był promotorem ponad 20 rozpraw doktorskich i opiekunem naukowym w trzech przewodach habilitacyjnych oraz recenzentem rozpraw doktorskich i habilitacyjnych w przewodach przeprowadzonych w Instytucie Nauk Prawnych PAN i w Uniwersytetach: w Białymstoku, Jagiellońskim, Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Łódzkim, Mikołaja Kopernika w Toruniu, im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Warszawskim i Wrocławskim.
Aktywność naukowa Profesora Stefana Lelentala znajduje też wyraz w działalności na rzecz organizacji i towarzystw naukowych: Polskiego Towarzystwa Kryminologicznego im. Stanisława Batawii, Towarzystwa Naukowego Prawa Karnego (członek Zarządu), Polskiego Towarzystwa Penitencjarnego (członek Rady Naukowej) oraz Łódzkiego Towarzystwa Naukowego.
Wyrazem uznania dla twórczej pracy naukowej, dydaktycznej i organizacyjnej Profesora Stefana Lelentala były m.in. nagrody Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego i Rektora UŁ oraz odznaczenia: Złoty Krzyż Zasługi, Krzyże Kawalerski i Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Medal Komisji Edukacji Narodowej, Srebrny i Złoty medal za zasługi dla Policji, Złota Odznaka za zasługi w Pracy Penitencjarnej, Medal Pamiątkowy „Neminem Captivabimus Nisi Iure Victim Est”, Złota Odznaka UŁ, Medal 50- lecia UŁ i Medal UŁ „W służbie Społeczeństwa i Nauki”. Odznaczony został także Honorowymi Odznakami Miasta Łodzi i byłego województwa łódzkiego.
Opracował prof. nadzw. dr hab. Witold Kulesza