(Nie)widoczni – badania UŁ nad podwójnym wykluczeniem

Badaczki z UŁ przeanalizują doświadczenia osób doznających podwójnego wykluczenia - niepełnosprawnych i zarazem bezdomnych. W ramach prowadzonych badań, profesor Inga Kuźma i doktor Alicja Piotrowska z Centrum Innowacji Społecznych UŁ, uwzględnią sposoby radzenia sobie przez osoby dotknięte tymi problemami oraz kontekst określonej przestrzeni życia, gdzie ważną rolę odgrywają także instytucje pomocowe i wpływ otoczenia zewnętrznego. Projekt jest finansowany z PFRON.

 

- Osoby doznające tego typu podwójnego stygmatyzowania, dokonują także na sobie podwójnego autostygmatyzowania i autowykluczenia. Chciałybyśmy sprawdzić, które z tych wykluczeń przeważa czy stanowi jedyny rdzeń takiej postawy i dlaczego. Interesuje nas też kontekst przestrzenny doświadczeń badanych, który wpływa na ich odbiór własnej sprawczości i to jak sobie z tym radzą - przybliża temat prof. Inga Kuźma, kierownik projektu.

Dr Alicja Piotrowska dodaje:

- Obie powyższe kwestie chcemy zbadać przy współuczestnictwie samych badanych. Traktujemy ich jako insiderów - dzięki zastosowaniu przez nich autoobserwacji i autorefleksji (wywołanej dzięki technice wywiadów intensywnych-pogłębionych, do których wytyczne wypracujemy wspólnie z badanymi na podstawie pytań problemowych) i wykorzystaniu techniki mapy mentalnej. Kontekst przestrzenny jest ważny z racji wyboru badanych mieszkających w placówkach pomocowych oraz wpływu tego typu przestrzeni na autopostrzeganie.

Do badań zostaną zaproszeni mieszkańcy i mieszkanki całodobowych placówek adresowanych do osób w kryzysie bezdomności w Łodzi. Grupa ta będzie złożona z maks. 6 osób, zachowując ich zróżnicowanie płciowe, wiekowe, różny okres przebywania w instytucjach oraz rodzaj niepełnosprawności lub choroby.

Badania odznacza nowatorski charakter ze względu na traktowanie przestrzeni jako przedmiotu badań oraz jednocześnie kontekstu. Stosowaną techniką będzie autoobserwacja uczestnicząca i autorefleksja stosowana przez insiderów przynależących do miejsc hermetycznych i placówek ich pobytu.

- Perspektywę insiderów poznamy dzięki przeprowadzeniu wywiadów intensywnych-pogłębionych, których scenariusz będzie współtworzony przez badanych. W procesie badawczym zarówno insiderzy, jak i badacze przybywający z zewnątrz (outsiderzy) będą współtworzyć sytuację badawczą, w której kryteria, pojęcia, interpretacje wypracowane są wspólnie, czyli w oparciu o doświadczenie insiderów traktowanych jako ekspertów od swojego życia i użytkowanej przestrzeni. Ich refleksja traktowana będzie równorzędnie z wiedzą badaczy zawodowych - komentuje dr Piotrowska.

Istotne jest również oparcie procesu badawczego na metodach związanych z badaniami wizualizującymi doświadczenie (mapy mentalne), co pomoże uzyskać dodatkowe dane oraz wspomoże proces współuczestnictwa i współtworzenia wiedzy przez insiderów.

- Autorska metoda badań planowana do zastosowania w projekcie łączy zatem techniki charakterystyczne dla etnologii, które pozwalają wydobyć rodzaj i sens doświadczeń jednostek należących do grupy podwójnie (auto)wykluczonej przy ich współudziale, w połączeniu z techniką map mentalnych. Dzięki podejściu jakościowemu, badanie pozwoli na wgląd "od środka" do określonego rodzaju świata przeżywanego - podsumowuje prof. Kuźma.

Projekt "(Nie)widoczni: niepełnosprawność i choroba w doświadczeniu osób w kryzysie bezdomności przebywających w instytucjach pomocy. Perspektywa antropologii kulturowej w badaniu podwójnego wykluczenia", realizowany jest w ramach konkursu "Niepełnosprawność w naukach humanistycznych" organizowanego przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. PFRON sfinansuje jeszcze trzy inne projekty z Uniwersytetu Łódzkiego.


Uniwersytet Łódzki to największa uczelnia badawcza w centralnej Polsce. Jej misją jest kształcenie wysokiej klasy naukowców i specjalistów w wielu dziedzinach humanistyki, nauk społecznych i ścisłych. UŁ współpracuje z biznesem, zarówno na poziomie kadrowym, zapewniając wykwalifikowanych pracowników, jak i naukowym, oferując swoje know-how przedsiębiorstwom z różnych gałęzi gospodarki. Uniwersytet Łódzki jest uczelnią otwartą na świat - wciąż rośnie liczba uczących się tutaj studentów z zagranicy, a polscy studenci, dzięki programom wymiany, poznają Europę, Azję, wyjeżdżają za Ocean. Uniwersytet jest częścią Łodzi, działa wspólnie z łodzianami i dla łodzian, angażując się w wiele projektów społeczno-kulturalnych.

Zobacz nasze projekty naukowe na https://www.facebook.com/groups/dobranauka/https://www.facebook.com/groups/dobranauka/

Materiał źródłowy: prof. Inga Kuźma, dr Alicja Piotrowska, Centrum Innowacji Społecznych UŁ

Redakcja: Centrum Promocji UŁ