- Po osiągnięciu swego maksymalnego poziomu w 1997 r. (61,89%) współczynnik ten powoli obniża się, co prowadzi do tego, że na koniec 2018 r. udział ludności miejskiej wynosił jedynie 60,05%. Patrząc na tempo spadku w ostatnich latach, w bieżącym roku lub najdalej w 2020 r., osiągnięty zostanie poziom poniżej 60% - komentuje prof. Piotr Szukalski z Instytutu Socjologii UŁ.
Zachodzące zmiany są wynikiem przede wszystkim suburbanizacji - jednej z faz rozwoju miasta, polegającej na wyludnianiu się centrum i rozwoju strefy podmiejskiej. [Szymańska, 2007]. Związana jest ona z rozwojem łączności i komunikacji, co ułatwia codzienny dojazd do pracy z odległości do kilkudziesięciu kilometrów, a jednocześnie pojawiają się zawody wykonywane zdalnie lub w zaciszu domowym. Szukając bardziej korzystnych warunków życia, zamożniejsza ludność miast osiedla się na okalających miasta terenach. W konsekwencji po przekroczeniu punktu maksymalnego, wskutek suburbanizacji, następuje faza dezurbanizacji, odznaczająca się spadkiem liczby i udziału ludności miejskiej. Proces ten dotyczy miast niezależnie od ich wielkości.
- Drugim powodem dezurbanizacji jest odpływ ludności z miast i miasteczek, które uchodzą za mało atrakcyjne miejsce do zamieszkiwania do oddalonych, ocenianych lepiej lokalizacji w kraju i poza nim. Rezultatem jest zmiana struktury miast według ich wielkości, polegająca na stałym wzroście w ostatnich latach grupy miast najmniejszych do 20 tys. mieszkańców. Zmiana ta jednak nie była spowodowana jedynie zmniejszaniem się ludności miast istniejących, ale również włączaniem do grona miast ośrodków, które pozyskały prawa miejskie - dodaje prof. Szukalski.
Choć w XXI w. prawie corocznie przybywały nowe miasta (zmian takich nie było w 2002, 2012 i 2013), to dopiero ostatnie dwa lata są okresem bardzo dynamicznego wzrostu miejscowości cieszących się z nadania (czy raczej odzyskania) praw miejskich.
Uzyskiwanie praw miejskich to nie jedyne źródło administracyjnego "zasilania" populacji miast. Drugim jest bowiem włączanie do istniejących miast nowych, przyległych terenów z zamieszkującą tam ludność. Z danych statystycznych wynika, że w 2019 r. ludność dziesięciu nowo zaistniałych miast liczyła łącznie 13 396 mieszkańców, podczas gdy sześć zmian administracyjnych powierzchni istniejących wcześniej miast (Opoczno, Pruchnik, Kolbuszowa, Sędziszów Małopolski, Kartuzy, Gryfino) łącznie zwiększyło liczbę mieszkańców miast o 5 775 osób (dotyczyło to czterech ostatnich miejscowości, w przypadku dwóch pierwszych przyłączono jedynie tereny niezamieszkane).
- Nowopowstające miasta "łatają" dziury sieci miejskiej na tych terenach, gdzie miast jest najmniej i w efekcie występują największe odległości pomiędzy tymi sąsiednimi. Umożliwiają tym samym łatwiejszy dostęp ludności wsi do dóbr i usług w nich oferowanych - stwierdza prof. Szukalski.
Zapraszamy do zapoznania się z raportem: "Nowe miasta w Polsce w XXI wieku" autorstwa profesora Piotra Szukalskiego opublikowanym w Biuletynie Informacyjnym Demografia i Gerontologia Społeczna 2019 nr 4.
Uniwersytet Łódzki to największa uczelnia badawcza w centralnej Polsce. Jej misją jest kształcenie wysokiej klasy naukowców i specjalistów w wielu dziedzinach humanistyki i nauk ścisłych. Współpracuje z biznesem, zarówno na poziomie kadrowym, zapewniając wykwalifikowanych pracowników, jak i naukowym, oferując swoje know-how przedsiębiorstwom z różnych gałęzi gospodarki. Uniwersytet Łódzki jest uczelnią otwartą na świat - wciąż rośnie liczba studiujących tutaj obcokrajowców, a polscy studenci poznają Europę, Azję, czy wyjeżdżają za Ocean. Uniwersytet jest częścią Łodzi, działa wspólnie z łodzianami i dla łodzian, angażując się w wiele projektów społeczno-kulturalnych.
Zobacz nasze projekty naukowe na https://www.facebook.com/groups/dobranauka/
Tekst: prof. Piotr Szukalski, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny Uniwersytetu Łódzkiego
Redakcja: Centrum Promocji UŁ