21 września obchodzimy Światowy Dzień Walki z Chorobą Alzheimera. Dzień, w którym szczególnie głośno mówimy o potrzebie świadomości, profilaktyki i wsparcia. To także moment, aby zatrzymać się i zrozumieć, jak możemy pomóc osobom dotkniętym tą chorobą.
Czym jest choroba Alzheimera?
Choroba Alzheimera to najczęściej występująca forma otępienia na świecie. Obecnie choruje na nią ok. 55 milionów osób, a prognozy mówią, że w 2050 roku liczba ta może sięgnąć 160 milionów.
Głównym objawem są trudności z pamięcią, szczególnie z przypominaniem sobie tego, co wydarzyło się niedawno. Osoby chorujące do pewnego momentu w rozwoju choroby potrafią świetnie pamiętać wydarzenia sprzed wielu lat, ale mają kłopot z odtworzeniem tego, czy jadły i co jadły na śniadanie, czy przyjęły poranne leki albo czy gdzie były wczoraj.
Z czasem pojawiają się także problemy z orientacją w przestrzeni (gubienie się w znanych miejscach nawet we własnym mieszkaniu), planowaniem działań, a w późnym stadium, z wykonywaniem podstawowych czynności samoobsługowych, takich jak jedzenie, picie czy komunikacja.
Kogo najczęściej dotyka choroba?
Najczęściej występuje u osób po 65. roku życia. Mówimy wtedy o Alzheimerze o późnym początku. Rzadziej spotyka się jego formę wczesną, pojawiającą się przed 65. rokiem życia – ta bywa silniej uwarunkowana genetycznie.
Choroba częściej dotyka kobiet, co wiąże się z dłuższą średnią długością życia.
Czynniki ryzyka
Na rozwój otępienia wpływają m.in.: niezdrowy styl życia (brak ruchu, używki szczególnie alkohol, wysoko przetworzona, prozapalna dieta), brak stymulacji poznawczej (np. uczenia się nowych rzeczy, języków, gry na instrumentach), nieleczone problemy ze słuchem i wzrokiem, zanieczyszczenie powietrza, nieregularny lub przerywany sen.
Jak podkreśla prof. Katarzyna Nowakowska-Domagała:
Budowanie tzw. rezerwy kognitywnej od najmłodszych lat – poprzez naukę, rozwój zainteresowań, aktywność fizyczną i zdrową dietę – zmniejsza ryzyko rozwoju otępienia.
Profilaktyka – co możemy zrobić?
Regularny, umiarkowany wysiłek fizyczny (np. spacery, ćwiczenia aerobowe).
Zdrowa dieta – najlepiej śródziemnomorska, oparta na nieprzetworzonej żywności.
Unikanie alkoholu i papierosów (nie ma bezpiecznej dawki alkoholu).
Stymulacja mózgu – nauka języków, gry na instrumentach, podróże, aktywności poznawcze.
Dbanie o słuch i wzrok – odpowiednio dobrane okulary, aparaty słuchowe.
Higiena snu – regularny, nieprzerwany odpoczynek nocny.
Co robić, gdy zauważamy objawy u bliskich?
Najważniejsze to nie bagatelizować problemu i nie tłumaczyć trudności zwykłym starzeniem się. Warto jak najszybciej skonsultować się z lekarzem neurologiem, psychiatrą lub neuropsychologiem. Badania neuropsychologiczne są nieinwazyjne i pozwalają wcześnie wykryć tzw. łagodne zaburzenia poznawcze, które mogą być pierwszym sygnałem rozwijającej się choroby.
UniLodz dla zdrowia i świadomości
Uniwersytet Łódzki, jako otwarta i wspierająca społeczność, angażuje się w działania edukacyjne i profilaktyczne. Naszą misją jest nie tylko prowadzenie badań i kształcenie studentów, ale także działanie na rzecz poprawy jakości życia i zdrowia całego społeczeństwa.
Materiał: dr hab. n. med. Katarzyna Nowakowska-Domagała, Instytut Psychologii Wydziału Nauk o Wychowaniu UŁ
Redakcja: Kacper Szczepaniak, Biuro Prasowe UŁ
Grafika: gov.pl
