Podział obowiązków domowych a smart technologie
Wprowadzenie inteligentnych systemów do domów budzi pytania o ich wpływ na równowagę w podziale pracy domowej w parach różnopłciowych. Badania wskazują, że zarządzanie technologiami smart, określane jako digital housekeeping, pozostaje głównie w gestii mężczyzn w związkach heteronormatywnych. W literaturze przedmiotu pojawia się interpretacja tej praktyki jako formy troski, jednak badania zespołu SMARTUP poddają to przekonanie krytycznej analizie.
Płeć technologii smart
Jednym z istotnych zagadnień poruszonych w podcaście jest kwestia upłciawiania technologii domowych przez ich producentów. W odniesieniu do publikacji The Smart Wife (MIT Press), pojawia się dyskusja o tym, w jaki sposób inteligentne systemy naśladują role tradycyjnych gospodyń domowych z lat 50. XX wieku i w jak ich antropomorfizacja wpływa na postrzeganie płci i utrwalanie stereotypów.
Technologie smart a relacje władzy i nadzoru
Kolejnym istotnym obszarem jest wykorzystanie technologii smart do monitorowania i kontrolowania domowników. Badania wskazują, że to głównie mężczyźni zarządzają aplikacjami monitorującymi zużycie energii, co w niektórych przypadkach prowadzi do praktyk określanych jako “policing” tj. nadzorowania partnerek i dzieci i ich zużycia energii. Ponadto, rozważana jest problematyka wykorzystania systemów monitoringu do celów inwigilacyjnych oraz ich implikacji dla prywatności w domu.
Kapitalizm nadzoru i gromadzenie danych
Wraz z rosnącą cyfryzacją przestrzeni domowej pojawia się pytanie o to, kto ma dostęp do danych agregowanych przez inteligentne urządzenia. W podcaście analizowane są zagadnienia związane z opisywanym przez Shoshanę Zuboff tzw. kapitalizmem nadzoru, w tym rola korporacji technologicznych w gromadzeniu i wykorzystywaniu informacji na temat użytkowników domowych systemów inteligentnych.
Roboty humanoidalne w przestrzeni domowej
W ostatniej części rozmowy rozważana jest przyszłość robotyki domowej, na przykładzie humanoidalnego robota Tesli. Dyskusja dotyczy możliwego wpływu automatyzacji na codzienne życie i interakcje społeczne.
Podcast stanowi część szerszej debaty naukowej nad społecznymi i kulturowymi konsekwencjami rozwoju technologii inteligentnych domów. Badania w ramach SMARTUP zostały sfinansowane przez Narodowe Centrum Nauki w Polsce w ramach programu CHANSE, na podstawie grantu nr.: 2021/03/Y/HS6/00250. Kierowniczką polskiego zespołu jest prof. Dorota Golańska.
Zachęcamy do odsłuchania i zgłębienia tematu. Więcej informacji o projekcie SMARTUP można znaleźć na stronie projektu.
Drka Sandra Frydrysiak (ona/jej) – doktorka kulturoznawstwa, socjolożka i ekspertka gender studies. Obecnie prowadzi badania nad społecznym wpływem smartdomów w ramach międzynarodowego projektu SMARTUP (CHANSE). Pracuje na Uniwersytecie SWPS w Warszawie oraz na Uniwersytecie Łódzkim. Prowadzi szkolenia i konsultacje z zakresu diversity, equity & inclusion.
Prof. Dorota Golańska – profesor uczelni w Katedrze Badań Kulturowych Wydziału Filologicznego UŁ, prorektorka Uniwersytetu Łódzkiego ds. nauki. Zajmuje się m.in. zagadnieniami nowego materializmu w studiach nad pamięcią kulturową. Odbywała liczne staże badawcze, m.in. na Columbia University w Nowym Jorku, University of New South Wales w Sydney i Uniwersytecie w Utrechcie.
Redakcja: Małgorzata Jasińska i Michał Gruda (Centrum Współpracy z Otoczeniem i Społecznej Odpowiedzialności Uczelni)
