Profesor dr hab. Maria Edelson związana jest z łódzką anglistyką od czasu studiów, tu napisała pracę magisterską, w 1971 r. obroniła doktorat, w 1984 r. uzyskała stopień doktora habilitowanego, tu też pracowała do swojego przejścia na emeryturę. Należy do najbardziej zasłużonych postaci łódzkiej anglistyki, mogąc poszczycić się serią ważnych publikacji naukowych, bogatą działalnością organizacyjną oraz dokonaniami dydaktycznymi, dzięki którym zyskała uznanie środowiska akademickiego i szacunek wśród polskich anglistów. Specjalnością naukową prof. Edelson była proza brytyjska, głównie dwudziestowieczna, w tym takie zagadnienia, jak ewolucja powieści współczesnej, proza postmodernizmu, problematyka realizmu, alegorii, utopii czy literatury postkolonialnej.

Jej najważniejszą pracą jest wydana w 1985 r. monografia poświęcona alegorii we współczesnej prozie brytyjskiej, Allegory in the English Fiction of the Twentieth-Century, będąca jej rozprawą habilitacyjną – to do dziś publikacja, do której odwołują się badacze tego zjawiska. Profesor Edelson jest znana także jako autorka popularnych skryptów dla studentów, przede wszystkim Varieties of Written English (PWN, 1978), ale też antologii Model Texts for Writing: Literary Texts (2000).

Pod Jej redakcją ukazał się szereg ważnych publikacji wieloautorskich, głównie w języku angielskim. Z Jej inicjatywy i pod Jej redakcyjną opieką powstał z myślą o studentach tom studiów poświęconych współczesnym teoriom literackim Approaches to Literary Theory (1998). Rok później ukazała się wieloautorska monografia, pionierska na gruncie polskim, której tematem był obraz Indii w literaturze angielskiej – prof. Edelson, pomysłodawczyni tej publikacji, zamieściła w niej własne studium poświęcone powieści Aldousa Huxleya Wyspa. W 1999 r. został opublikowany tom pokonferencyjny PASE pod Jej redakcją. W roku kolejnym Pani Profesor zainicjowała powstanie dwóch nowych publikacji. Pierwszą z nich był specjalny numer „Folia Litteraria Anglica” poświęcony poezji i prozie irlandzkiej, do którego artykuły napisało międzynarodowe grono specjalistów, w tym badacze związani z Uniwersytetem w Coleraine w Irlandii Północnej, z którym łódzka anglistyka prowadziła wieloletnią wymianę naukową. W tomie tym prof. Edelson zamieściła swoje studium powieści Edny O’Brien The Country Girl. Druga publikacja, która ukazała się w 2000 r. pod redakcją i z inicjatywy Pani Profesor to Aspects of British Culture and Literature in English – zamieszczony w nim artykuł prof. Edelson dotyczył narracji pierwszoosobowej w prozie. W 2002 r. Pani Profesor zredagowała tom studiów dedykowanych prof. Irenie Janickiej-Świderskiej. Do innych ważnych publikacji naukowych prof. Marii Edelson można zaliczyć błyskotliwe studium poświęcone czytelnikowi jako ofierze tekstu (1994), artykuł podejmujący problem realizmu w prozie postmodernistycznej (1997), szkic o obrazach Ziemi jałowej w prozie Christophera Isherwooda (1998), artykuł o echach Zagłady w eksperymentalnej prozie emigracyjnego pisarza Jerzego Pietrkiewicza (2000), analizę motywu ogrodu w powieści Iana McEwana (2003), czy wreszcie studium poświęcone związkom narracji i krajobrazu w powieściach kanadyjskiej autorki Jane Urquhart (2010). 

Do niekwestionowanych dokonań Pani Profesor należy zaliczyć wieloletnie kierowanie Katedrą (później Zakładem) Literatury Brytyjskiej w Instytucie Anglistyki UŁ, po wyłonieniu się Katedry Dramatu i przejściu do niej dotychczasowego kierownika, prof. Ireny Janickiej-Świderskiej. Profesor Maria Edelson doprowadziła Zakład do rozkwitu zarówno w dziedzinie naukowej, jak i dydaktycznej. To z Jej inicjatywy Zakład Literatury Angielskiej poszerzył swój zakres badań i zmienił nazwę, uzupełniając ją o badania kulturowe: Zakład Literatury i Kultury Brytyjskiej. W tym też czasie Pani Profesor zainicjowała szereg międzynarodowych konferencji, z których trzeba wymienić przynajmniej jedną – „Images of India in English Literature” – w której udział wzięli badacze z Polski i zagranicy, a którą zaszczyciła swoją obecnością ówczesna ambasador Indii. Wreszcie nie sposób nie wspomnieć o wielkich zasługach prof. Edelson w kształceniu studentów i młodych kadr naukowych. Profesor Maria Edelson była jedną z najpopularniejszych wykładowczyń, cieszącą się szacunkiem i uznaniem studentów. Udział w Jej seminariach studenci uznawali za wyróżnienie, a w nieformalnych rankingach popularności wykładowców przyznawali Pani Profesor najwyższe noty. Profesor otoczyła opieką naukową i wypromowała wielu doktorantów, w tym postaci tak ważne dla łódzkiej anglistyki, jak prof. dr hab. Dorota Filipczak, ceniona specjalistka w dziedzinie literatury kanadyjskiej, dr hab. Tomasz Dobrogoszcz, prof. UŁ, obecny dyrektor Instytutu Anglistyki i znawca współczesnej powieści brytyjskiej, dr hab. Katarzyna Poloczek, prof. UŁ, inicjatorka powołania Centrum Studiów Posthumanistycznych, czy dr Marta Goszczyńska, zajmująca się najnowszą prozą brytyjską i irlandzką. Ja także miałem zaszczyt pisać rozprawę doktorską pod kierunkiem Pani Profesor jako jej pierwszy doktorant.


Oprac. Prof. dr hab. Jerzy Jarniewicz