Transmisja z gniazda bocianów czarnych 2022
Fascynujący materiał z obserwacji gniazd jest na bieżąco zamieszczany na profilu RDLP w Łodzi na Facebooku.
Perypetie bocianów czarnych komentuje prof. Piotr Zieliński z Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego, konsultant naukowy projektu:
„W obserwowanym gnieździe najważniejszym i stałym elementem (jak na razie) jest samiec Florentino. Samice natomiast zmieniają się między sezonami i obecnie na gnieździe jest Fermina3. U tego gatunku tak jest, że pary są stałe, ale tylko w obrębie danego sezonu lęgowego. Miedzy sezonami partnerzy mogą się zmieniać, chociaż często zdarza się, że kolejnych latach w tym samym gnieździe gniazduje ta sama para.
W tym roku Florentino przyleciał na gniazdo 7 kwietnia, a już 8 kwietnia przyleciała Fermina3. To nowa samica, ale Florentino od razu ją zaakceptował. 10 kwietnia na gniazdo przyleciała samica, która zajmowała to gniazdo w roku 2021, czyli Fermina2 i doszło do walki miedzy bocianami. Ostatecznie Fermina2 została przegoniona i na gnieździe została Fermina3. Sam las, w którym znajduje się gniazdo jest niewielki i jest raczej mało atrakcyjny dla bociana czarnego. Nie ma tam mokradeł i starych drzewostanów. W dodatku blisko gniazda biegnie droga asfaltowa. Wartością tego lasu dla bociana czarnego jest kilkanaście dużych dębów. Jeden z nich Florentino wybrał jako drzewo gniazdowe i tam w roku 2019 wybudował gniazdo. Zatem to nasz Florentino przyciąga samice jak magnes. Teraz już nawet wolelibyśmy, żeby kolejne samice nie próbowały przejąć gniazda, bo to może zakłócić przebieg lęgu, a spodziewamy się, że jaja pojawią się między sobotą a poniedziałkiem."
Bocian czarny (Ciconia nigra) jest pod ochroną. To bardzo nieliczny mieszkaniec polskich lasów (ok. 1600 par). Prowadzi skryty tryb życia. Realizowany od 2016 roku projekt ma odsłonić tajemnice życia leśnych samotników. Transmisja online z gniazda tych rzadkich ptaków to przedsięwzięcie pionierskie w Polsce i jedno z niewielu tego rodzaju w Europie. Celem projektu, transmisji prowadzonej od marca/kwietnia do września, a więc od przylotu samca do wylotu młodych bocianów, jest edukacja z zakresu ochrony przyrody i pogłębianie świadomości ekologicznej wśród społeczeństwa.
Losy gniazda zajętego przez Florentino i kolejne Ferminy możemy obserwować online od 2020 roku. W 2020 roku z gniazda tego wyleciały dwa pisklęta: Finezjusz i Farciarz. W roku 2021 wyleciały trzy pisklęta: Felek, Florek i Frezja. Jeśli w tym sezonie wszystko będzie przebiegało bez zakłóceń, to pisklęta w gnieździe będziemy mogli obserwować mniej więcej do połowy sierpnia, a ich późniejsze losy będziemy mogli śledzić dzięki lokalizatorom.
Bociany z GPS-em
Dzięki finansowemu wsparciu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi w 2021 r. w ramach projektu Bociany Czarne Online prof. Piotr Zieliński z dr Bartoszem Janicem i leśnikami z RDLP w Łodzi zaobrączkowali i wyposażyli w lokalizatory aż 18 piskląt bociana czarnego w lasach RDLP w Łodzi.
Urządzenia zostały założone w gniazdach w nadleśnictwach: Grotniki, Piotrków, Poddębice, Bełchatów, Złoczew, Kutno i Kolumna.
W 2021 r. udało się także odnaleźć na terenie RDLP w Łodzi kolejne, nowe gniazda bociana czarnego i dołączyły one do lokacji monitorowanych przez leśników i naukowców z Uniwersytetu Łódzkiego.
Loger to urządzenie GPS. Ponadto, z uwagi na niewielkie rozmiary, logery nie przeszkadzają ptakom w ich codziennej aktywności, a pozwolą nam śledzić losy młodych bocianów czarnych po opuszczeniu gniazda. Urządzenia mają baterie solarne i pamięć rejestrującą ok. 130 tys. pozycji GPS; są aerodynamiczne, wodoodporne. Oprócz pozycji GPS odnotowują aktywność ptaków, wysokość na jakiej lecą i temperaturę.
UŁ, RDLP w Łodzi, WFOŚiGW w Łodzi wspólnie edukują o bocianie czarnym
W 2020 r. projekt zyskał dedykowaną maskotkę bociana czarnego szytą w Polsce, która trafiła do wielu miłośników projektu, powstały też zakładki do książek z informacją o bocianie czarnym i projekcie, pocztówki promujące gatunek i logotyp projektu, Dodatkowo „Echa leśne" opublikowały „10 faktów o bocianie czarnym". Merytorycznie pomoce pomógł opracować prof. Piotr Zieliński , naukowy koordynator projektu.
Jesienią 2021 r. z inicjatywy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Łodzi i Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego powstał mural bociana czarnego przy ul. Orlej 3 w Łodzi. Mural bociana czarnego w centrum miasta pomaga propagować wiedzę o tym mało znanym gatunku. Mural to wyraz współpracy środowiska naukowego Uniwersytetu Łódzkiego z RDLP w Łodzi, jak również podkreślenie realnego wkładu w badania nad tym gatunkiem i program ochrony bociana czarnego w Polsce.
RDLP w Łodzi w 2021 r. zleciła także opracowanie scenariuszy lekcji i kart pracy dla klas 1-3, 4-6 i 7-8 szkoły podstawowej, które udostępnia nauczycielom w całej Polsce.
Wydarzenia projektu są na bieżąco komentowane na profilu Facebook RDLP w Łodzi, a od roku 2020 dodatkowym miejscem wymiany spostrzeżeń jest czat towarzyszący transmisji w serwisie Youtube, w którym czynny udział bierze także prof. Piotr Zieliński z Uniwersytetu Łódzkiego. Działania towarzyszące projektowi – moderowany czat czy założenie grupy społecznościowej w serwisie Facebook pozwoliły stworzyć przestrzeń do wymiany obserwacji, doświadczeń oraz nauki o lesie opartej na obserwacji online. Grupa docelowa projektu to miłośnicy ptaków, osoby zainteresowane ochroną przyrody.
Bociany Czarne Online (transmisja na żywo od kwietnia do września oraz archiwalne filmy), archiwalne fragmenty z gniazda, relacje znajdują się na kanale RDLP w Łodzi na YouTube.
Materiał źródłowy: prof. Piotr Zieliński w WBiOŚ UŁ, RDLP w Łodzi, zdjęcia muralu: Maciej Bielewicz; redakcja: Centrum Promocji UŁ