Artykuł ukazał się w najnowszym wydaniu Biuletynu informacyjnego "Demografia i Gerontologia Społeczna" 2019, Nr 9 [kliknij]
Zrównanie praw
Wprowadzenie związków partnerskich jest elementem działań pozwalających osobom homoseksualnym na pełniejszą realizację ich obywatelskich praw. W większości krajów Zachodu proces rozpoczął się od depenalizacji zachowań homoseksualnych. Było to następstwem odstąpienia od uznawania homoseksualizmu za schorzenie. W 1973 r. Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne wykreśliło homoseksualizm z listy zaburzeń psychicznych, zaś w 1990 r. WHO z Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych. Obie organizacje opierały swoją decyzję na wiarygodnych badaniach naukowych ukazujących brak różnic na poziomie zdrowia psychicznego między osobami homoseksualnymi a heteroseksualnymi.
Kolejnym etapem było umożliwienie korzystania z części praw majątkowych i socjalnych wcześniej zarezerwowanych tylko dla związków heteroseksualnych. W konsekwencji uznano relacje jednopłciowe w świetle prawa za tzw. półmałżeństwa. Najczęściej są one określane mianem związków partnerskich. W Europie Zachodniej proces ten rozpoczął się 30 lat temu. Pierwsze związki partnerskie wprowadzono w Dani (1989), Norwegii (1993) i Szwecji (1995).
Związki a tolerancja
W krajach należących do byłego bloku wschodniego proces ten zaczął się dekadę później. Osoby homoseksualne mogą zawierać związki partnerskie od 2006 r. w Czechach i Słowenii, na Węgrzech od 2009 r. i w Chorwacji od 2014 r.
Ja zauważa Piotr Szukalski, liczba takich związków na tle wszystkich pozostałych nie jest duża. Badacz tłumaczy ten fakt dwojako. Z jednej strony jest to związane z niewielkim rozmiarem populacji zamieszkujących wymienione kraje. Poza tym warto pamiętać o wciąż niskiej akceptacji osób homoseksualnych w tych społecznościach, co prowadzi do częstej emigracji gejów i lesbijek do krajów Europy Zachodniej.
Łódzki badacz analizuje ciekawą dynamikę zawierania tych związków w większości krajów. Ich największy odsetek zawierany jest w pierwszym roku od ich wprowadzenia. Następnie widoczny jest spadek zainteresowania. Po pewnym czasie, wraz ze zwiększającą się społeczną akceptacją dla tych relacji, następuje widoczny wzrost liczby zawieranych związków partnerskich. Osiąga on poziom z pierwszego etapu mniej więcej po 10 latach od ich wprowadzenia. Badania Piotra Szukalskiego wskazują, że tendencja ta dotyczy w równym stopniu krajów Europy Zachodniej i Środkowej.
Podobieństwa i różnice
Czy zatem różnice pomiędzy związkami partnerskimi w Europie Zachodniej i Środkowej są duże? Według Szukalskiego niekoniecznie:
- Na podstawie przedstawionych danych można powiedzieć, że zmiany liczby, natężenia i podstawowych charakterystyk demograficznych par jednopłciowych rejestrowanych w Europie Środkowej i w Europie Zachodniej są podobne. Podstawowa różnica odnosi się do częstości zawierania legalnych związków, co - jak już wspomniano - nie tylko wynika z odmiennego poziomu tolerancji dla homoseksualizmu i związków jednopłciowych, ale i z zapewne dużej skali emigracji osób homoseksualnych do bardziej otwartych społeczeństw zachodniej części kontynentu. - zauważa łódzki socjolog.
Akceptacja warunkiem
Wiele wskazuje na to, że model zaprezentowany przez badacza podobnie funkcjonowałby w Polsce. Oczywiście warunkiem dla jego realizacji jest zwiększenie społecznej akceptacji dla osób homoseksualnych, a tym samym dla zawieranych przez nie związków.
Uniwersytet Łódzki to jedna z największych polskich uczelni. Misją UŁ jest kształcenie wysokiej klasy naukowców i specjalistów w wielu dziedzinach humanistyki, nauk społecznych, przyrodniczych, ścisłych, nawet medycznych. UŁ współpracuje z biznesem, zarówno na poziomie kadrowym, zapewniając wykwalifikowanych pracowników, jak i naukowym, oferując swoje know-how przedsiębiorstwom z różnych gałęzi gospodarki. Uniwersytet Łódzki jest uczelnią otwartą na świat - wciąż rośnie liczba uczących się tutaj studentów z zagranicy, a polscy studenci, dzięki programom wymiany, poznają Europę, Azję, wyjeżdżają za Ocean. Uniwersytet jest częścią Łodzi, działa wspólnie z łodzianami i dla łodzian, angażując się w wiele projektów społeczno-kulturalnych.
Zobacz nasze projekty naukowe na https://www.facebook.com/groups/dobranauka/https://www.facebook.com/groups/dobranauka/
Tekst źródłowy: Demografia i Gerontologia Społeczna -Biuletyn Informacyjny2019, Nr 9
Redakcja: Centrum Promocji UŁ