Urodzenia pozamałżeńskie – światopogląd czy pragmatyzm?

Skala narodzin dzieci poza związkiem małżeńskim zwiększała się w Polsce wraz z końcem PRL-u. Niemniej w ostatnich latach zauważalny jest odwrót od wspomnianej tendencji. Czy w takim razie staliśmy się bardziej konserwatywni? Zapraszamy do analizy przygotowanej przez demografa z UŁ - dr hab. prof. nadzw. UŁ Piotra Szukalskiego.

 

Artykuł ukazał się w najnowszym wydaniu Biuletynu informacyjnego "Demografia i Gerontologia Społeczna" 2020, Nr 1 [kliknij]

Urodzenia pozamałżeńskie to prawdopodobnie najbardziej obiektywny wskaźnik, ukazujący skalę występowania tzw. nietradycyjnych rodzin. Inne to przykładowo występowanie związków kohabitacyjnych, związków tej samej płci lub gotowość na bycie singlem. Niemniej - jak zauważa Szukalski - w powyższych przypadkach brak rejestrowania tych zjawisk ogranicza możliwość ich analizy. Tymczasem informacje o urodzeniach pozamałżeńskich są zbierane przy okazji rejestrowania narodzin dziecka i raz w roku upubliczniane przez GUS. Dlatego są dostępnym i sprawdzonym źródłem danych.

Łódzki demograf zauważa, że o ile w okresie PRL-u, udział takich urodzeń był niski (4-6% ogółu urodzeń), to w ciągu ostatnich 30 lat ich częstość znacznie wzrosła. Dla przykładu: w 1980 r. udział urodzeń pozamałżeńskich to 5%, zaś w 2016 po raz pierwszy było to aż 25%. Szukalski interpretuje ten wzrost jako przejaw liberalizacji życia społecznego. Prowadzi ona do większej popularności nietradycyjnych form zakładania rodziny. Dotyczy to szczególnie mieszkańców miast, którzy mają bardziej liberalne poglądy.

Co ciekawe tendencja wzrostowa obserwowana w latach 1980-2016 zatrzymała się w roku 2017, kiedy wskaźnik spadł do 24,1%. W późniejszych latach był obserwowany niewielki wzrost, ale badania z roku ubiegłego znowu wskazują na ponowny spadek do poziomu 25,4%.

- Wspomniane wyżej fluktuacje samoistnie przyciągają uwagę, aż prosząc o swe wyjaśnienie. W przypadku pierwszego spadku, tj. między 2016 a 2017 r., bardziej szczegółowe analizy pokazały, iż był to wpływ wprowadzenia programu Rodzina 500+, prowadzącego do wzrostu znaczenia urodzeń drugich i trzecich, które z kolei odznaczają się zdecydowanie niższymi frakcjami urodzeń pozamałżeńskich niż urodzenia pierwsze i wysokiej kolejności (tj. urodzenia czwarte i dalsze) […]. - interpretuje Szukalski.

Możliwe więc, że spadek narodzin pozamałżeńskich nie tyle ma charakter światopoglądowy, co bardziej pragmatyczny.


Uniwersytet Łódzki to jedna z największych polskich uczelni. Misją UŁ jest kształcenie wysokiej klasy naukowców i specjalistów w wielu dziedzinach humanistyki, nauk społecznych, przyrodniczych, ścisłych, nawet medycznych. UŁ współpracuje z biznesem, zarówno na poziomie kadrowym, zapewniając wykwalifikowanych pracowników, jak i naukowym, oferując swoje know-how przedsiębiorstwom z różnych gałęzi gospodarki. Uniwersytet Łódzki jest uczelnią otwartą na świat - wciąż rośnie liczba uczących się tutaj studentów z zagranicy, a polscy studenci, dzięki programom wymiany, poznają Europę, Azję, wyjeżdżają za Ocean. Uniwersytet jest częścią Łodzi, działa wspólnie z łodzianami i dla łodzian, angażując się w wiele projektów społeczno-kulturalnych.

Zobacz nasze projekty naukowe na https://www.facebook.com/groups/dobranauka/

Tekst źródłowy: "Demografia i Gerontologia Społeczna - Biuletyn Informacyjny" 2020, Nr 1 [kliknij]

Redakcja: Centrum Promocji UŁ