Artykuł ukazał się w najnowszym wydaniu Biuletynu informacyjnego "Demografia i Gerontologia Społeczna - Biuletyn Informacyjny" 2019, Nr 10 [kliknij]
Przyczyny
Emigracja z terenów wiejskich do miast jest zjawiskiem obserwowanym już w okresie PRL-u. Wskutek odpływu młodych mieszkańców i braku ich dzieci następowała deformacja piramidy wieku, prowadząca w długim okresie do ujemnego przyrostu naturalnego. Współcześnie widoczna jest dodatkowo tendencja wyludniania się małych i średnich miast oraz dużych ośrodków urbanistycznych. Ten ostatni przypadek wiąże się albo ze zjawiskiem suburbanizacji (przenoszenie się z centrów miast do zacisznych peryferii), albo opuszczania ośrodków o niekorzystnej strukturze gospodarczej (praca dostępna głównie w schyłkowych gałęziach gospodarki).
Konsekwencje
Proces depopulacji wpływa niekorzystnie na strukturę demograficzną i potencjał ekonomiczny regionu. Zmniejszająca się liczba osób młodych przyspiesza proces starzenia lokalnych społeczności. Taki region przestaje być atrakcyjny dla przedsiębiorców. Ciężko bowiem znaleźć w nim osoby chętne do pracy, zaś popyt na produkowane towary i oferowane usługi jest niski. Tym samym - jak zauważa Piotr Szukalski - tworzy się błędne koło: depopulacja wynikająca z niekorzystnej struktury gospodarczej prowadzi do pogłębiania się zapaści infrastruktury, tym samym prowadząc do dalszego wyludniania.
Tendencje długoterminowe
Zmniejszająca się liczba ludności widoczna jest, na podstawie danych z 2019 r., w województwach: łódzkim (-4,65 ‰), lubelskim (-4,61 ‰), śląskim (-5,52 ‰), warmińsko-mazurskim (-4,01 ‰). Biorąc pod uwagę miasta, w roku 2019 r. największą depopulację zauważono w Łodzi (-4 914 osób), Częstochowie (-2 006) i Sosnowcu (-1 972). Jeżeli chodzi o miasta, decydującym czynnikiem były lata zaniedbań i przestarzała baza ekonomiczna, a także - wspomniana już - suburbanizacja.
Piotr Szukalski zwraca uwagę na wzrastającą tendencję wyludniania się nie tylko poszczególnych miast, ale także powiatów. Depopulacja pojedynczych powiatów dotyka nawet te regiony, w których nie zachodzi zjawisko wyludniania. I tak, przykładowo, w województwie mazowieckim, największy proces wyludniania zachodzi w Radomiu (-1709 osób), Płocku (-650 osób) oraz powiecie ostrowskim (-502 osoby), choć w samym regionie odnotowuje się przyrost populacji (3,70 ‰ z 2019 r.).
Wyludnianie się poszczególnych województw i powiatów jest, według łódzkiego demografa, zjawiskiem narastającym, a jednostek administracyjnych dotkniętych tym problemem jest i będzie coraz więcej.
Perspektywy
Analiza P. Szukalskiego wskazuje, że żaden region kraju nie jest odporny na depopulację. Można ona dotknąć nawet te regiony z najlepszą sytuacją demograficzną (małopolskie, pomorskie, wielkopolskie, mazowieckie). Odpowiedzią na tę narastającą tendencję powinno być aktywne działanie władz samorządowych - głównie budowanie sprawnej infrastruktury usług publicznych i społecznych.
Uniwersytet Łódzki to jedna z największych polskich uczelni. Misją UŁ jest kształcenie wysokiej klasy naukowców i specjalistów w wielu dziedzinach humanistyki, nauk społecznych, przyrodniczych, ścisłych, nawet medycznych. UŁ współpracuje z biznesem, zarówno na poziomie kadrowym, zapewniając wykwalifikowanych pracowników, jak i naukowym, oferując swoje know-how przedsiębiorstwom z różnych gałęzi gospodarki. Uniwersytet Łódzki jest uczelnią otwartą na świat - wciąż rośnie liczba uczących się tutaj studentów z zagranicy, a polscy studenci, dzięki programom wymiany, poznają Europę, Azję, wyjeżdżają za Ocean. Uniwersytet jest częścią Łodzi, działa wspólnie z łodzianami i dla łodzian, angażując się w wiele projektów społeczno-kulturalnych.
Zobacz nasze projekty naukowe na https://www.facebook.com/groups/dobranauka/
Tekst źródłowy: Demografia i Gerontologia Społeczna - Biuletyn Informacyjny2019, Nr 10
Redakcja: Centrum Promocji UŁ