Profesor dr hab. Maria Kwiatkowska urodziła się 22 listopada 1934 r. w Skierniewicach. W 1956 r., po uzyskaniu stopnia magistra filozofii w zakresie botaniki na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Łódzkiego, rozpoczęła pracę w Katedrze i Zakładzie Anatomii i Cytologii Roślin. Od 1963 r., po doktoracie i zatrudnieniu na etacie adiunkta, prof. Maria Kwiatkowska zainicjowała samodzielne badania naukowe nad występowaniem, strukturą i funkcją elajoplastów, którym nadała wówczas powszechnie do dziś stosowaną nazwę „lipotubuloidy”. Monograficzne opracowanie badań nad tymi strukturami i bogaty dorobek naukowy prof. Marii Kwiatkowskiej stały się podstawą nadania Jej przez Radę Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi UŁ w 1971 r. stopnia naukowego doktora habilitowanego.
Przez ponad rok – w 1967 i 1968 r. – prof. Maria Kwiatkowska przebywała w Instytucie Genetyki w Nowosybirsku i zajmowała się zjawiskiem mrozoodporności roślin. W latach 1975–1976 odbyła swój drugi, długoterminowy staż naukowy w światowej sławy Instytucie Badań nad Rakiem w Villejiuif pod Paryżem. Pod kierunkiem prof. Wilhelma Bernarda, wraz z najwybitniejszymi specjalistami w zakresie mikroskopii elektronowej, prowadziła cytochemiczne i autoradiograficzne badania nad dynamiką transkrypcji w komórkach wątroby. Po powrocie z Francji zorganizowała swój własny zespół naukowy, tworząc w 1986 r. Pracownię, a później Katedrę Cytofizjologii. W 1989 r. Rada Państwa nadała Jej tytuł profesora zwyczajnego.
W kolejnych latach swojej pracy naukowej, prof. Maria Kwiatkowska koordynowała badania zmierzające do poznania mechanizmów sterujących procesami proliferacji i różnicowania komórek w przebiegu procesu spermatogenezy u ramienic. Jej obserwacje na poziomie ultrastruktury wykazały dynamiczne zmiany plazmodesm (szerokich kanałów w ścianach komórek), ich związek z synchronizacją podziałów mitotycznych i znaczenie w transporcie fitohormonów. Celem badań prof. M. Kwiatkowskiej i Jej współpracowników stały się także mechanizmy regulacji podziałów komórkowych i endoreplikacji DNA w rozrodczych i niegeneratywnych elementach anterydiostanów ramienic. Jej odkrycia pogłębiły ogólną wiedzę o modyfikacjach ultrastrukturalnych jąder w ewolucyjnie pierwotnym cyklu komórkowym, przyniosły szczegółową charakterystykę zmienności metabolizmu chromatyny i struktur komórkowych podczas procesu różnicowania.
Przejście prof. Marii Kwiatkowskiej w 2005 r. na część etatu, a w 2007 r. na emeryturę, nie wpłynęło na dynamikę Jej pracy naukowo-badawczej. Obecnie, za względu na rosnące zainteresowanie przemianami metabolicznymi lipidów, swoją twórczą aktywność kieruje ponownie ku lipotubuloidom. Wyniki badań prowadzonych przez Prof. M. Kwiatkowską opublikowane są w ponad 100 artykułach i prezentowane były na ponad 120 sympozjach krajowych i zagranicznych. Wiele Jej osiągnięć poznawczych trwale zapisało się w dorobku światowej nauki. W programach studiów na przyrodniczych wydziałach uniwersytetów w Utrechcie (Holandia) i Ulm (Niemcy) odkryte przez prof. Marię Kwiatkowską zmiany w dynamice transportu poprzez plazmodesmy, a także aspekty funkcjonalne endoreplikacji DNA, omawiane są na seminariach jako klasyczne i wzorcowe przykłady zależności strukturalno-funkcjonalnych w systemach komórkowych u roślin. W latach 1989–1993 prof. M. Kwiatkowska pełniła funkcję Dziekana Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi. Jej aktywność naukowa i popularyzatorska przejawiała się – i nadal znajduje wyraz – w działalności na rzecz wielu krajowych i zagranicznych Towarzystw Naukowych.
Prof. Maria Kwiatkowska wypromowała ponad 100 magistrów; była promotorem pięciu rozpraw doktorskich i opiekunem naukowym w czterech przewodach habilitacyjnych. Wyrazem uznania dla twórczej pracy naukowej i dydaktycznej prof. M. Kwiatkowskiej były m.in. nagrody Sekretarza Komitetu PAN, nagrody Ministra, Rektora oraz odznaczenia: Medal „Uniwersytet Łódzki w Służbie Społeczeństwu i Nauce”, Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Medal 50-lecia Uniwersytetu Łódzkiego i Komisji Edukacji Narodowej.
Opracował: prof. dr hab. Janusz Maszewski