A ŚWIATŁOŚĆ W CIEMNOŚCI ŚWIECI I CIEMNOŚĆ JEJ NIE OGARNĘŁA

Godło Polski
A ŚWIATŁOŚĆ W CIEMNOŚCI ŚWIECI I CIEMNOŚĆ JEJ NIE OGARNĘŁA

Wystawa fotograficzna „A światłość w ciemności świeci i ciemność jej nie ogarnęła” jest częścią przedsięwzięcia artystyczno-naukowego dotyczącego odbudowy i adaptacji obiektów przemysłowych, które zostały zniszczone w Ukrainie, a także ekspresji artystycznej w czasach konfliktu militarnego. Prezentowane w Galerii Wozownia 11 (ul. M. Skłodowskiej-Curie 11) fotografie frontowe zostały wykonane na południu Ukrainy i są efektem współpracy prof. Julii Iwaszko i oficera prasowego Sergija Belińskiego

Profesor Julia Iwaszko jest z wykształcenia architektką. Pracuje w Kijowskim Narodowym Instytucie Budownictwa i Architektury, a obecnie realizuje grant IDUB na Uniwersytecie Łódzkim. Jej projekt naukowy zakłada analizę zniszczeń architektonicznych na południu Ukrainy oraz wykorzystanie doświadczenie m.in. Polski (w tym w dużej mierze Łodzi) w odbudowywaniu zakładów przemysłowych zniszczonych przez Rosję. W obwodzie mikołajowskim, podobnie jak niegdyś w województwie łódzkim, znajduje się duża liczba zakładów przemysłowych. 

Profesor Iwaszko zbadała stan architektoniczny południowych obszarów Ukrainy i okazało się, że największym problemem nie będzie odbudowa zabytków, lecz właśnie rekonstrukcja lub adaptacja obiektów przemysłowych. 

Rosjanie umyślnie niszczą tę strukturę – widzimy to choćby w Zaporożu czy Mikołajowie. Zakłady przemysłowe o podobnej charakterystyce zostały zniszczone w Polsce przez Niemców. Chcielibyśmy wykorzystać doświadczenie Łodzi, które może być przydatne w rewitalizacji ukraińskich obiektów. Dzięki temu będziemy znać odpowiedzi na pytania: W jaki sposób uzupełnić brakującą zabudowę? Jak optymalnie pod względem ekonomicznym przeprowadzić rewitalizację? Jakie nadać nowe funkcje budynkom? 

– tłumaczy prof. Iwaszko. 

Ukraińska badaczka przez kilka lat zbierała informacje na temat rewitalizacji m.in. łódzkich fabryk i zakładów. 

Mój syn pisał na ten temat doktorat i wspólnie odwiedziliśmy nie tylko Łódź, lecz także Warszawę, Budapeszt, Wiedeń, Kraków. I to właśnie w Łodzi zaszły największe zmiany, wystarczy spojrzeć na Art_Inkubator, Manufakturę czy Monopolis. 

Drugim elementem projektu prof. Iwaszko jest pokazanie artystycznego wymiaru konfliktu w Ukrainie. Jednym z takich działań jest właśnie wystawa fotografii w Galerii Wozownia. To wyjątkowy projekt, który powstał we współpracy polskich i ukraińskich naukowców oraz walczącego na froncie oficera prasowego. 

Wystawy fotograficzne związane z tematem wojny są prezentowane na całym świecie, a konflikt militarny jest ujmowany na różne sposoby. Wystawa „A światłość w ciemności świeci…” jest przykładem tego, jaką artysta może przekazać prawdę o agresji zbrojnej 

– wyjaśnia prof. Iwaszko. 

NIE TYLKO OKRUCIEŃSTWO

Warto zauważyć bowiem, że wojna na fotografiach dokumentalnych autorstwa oficera prasowego Armii Ukraińskiej z 28 samodzielnej brygady zmechanizowanej im. Rycerzy Zimowej Kampanii to nie tylko okrucieństwo. 

Seria zdjęć fotograficznych ukazuje również nadzieję, którą widzimy w żółtych i niebieskich serduszkach szytych przez ukraińskie wolontariuszki dla walecznych obrońców ojczyzny. To troska o zapomniane, porzucone bezpańsko zwierzęta – psy, krowy, kucyki. To wreszcie zjednoczenie wojskowych i cywilów w trakcie wielkanocnych ceremonii w schronie z udziałem popa. Pomimo trwania działań wojennych ludzie pozostają ludźmi – pomagają sobie, obchodzą święta, opiekują się starszymi. Wojna niekoniecznie odczłowiecza 

– wyjaśnia kuratorka wystawy dr hab. Aneta Pawłowska.

 

RELACJA MIĘDZY SZTUKĄ I WOJNĄ

W ocenie historyka sztuki dra hab. Piotra Gryglewskiego wystawa prezentuje zdjęcia, które są nie tylko interesujące estetycznie, lecz mają również wyjątkową wartość dokumentalną i zmuszają do refleksji. 

Te fotografie skłaniają do zadania sobie pytania o relacje między sztuką a wojną. Wojna może być prezentowana poprzez sztukę w sposób propagandowy, odhumanizowany, gdzie armie symbolizują starcie pozbawione indywidualnego lęku i ludzkiego strachu. Zderzenie, w którym nie ma miejsca zastanowienie się nad śmiercią zwykłej jednostki. Lecz poprzez sztukę można zaprezentować również osobisty, wręcz intymny punkt widzenia. Jest to wypełniony obawą i poczuciem zagrożenia obraz świata i poczucie, że dawne życie może rozpaść się na kawałki. I że warto je chronić. Ten drugi rodzaj prac widzimy na wystawie.  

– wyjaśnia historyk sztuki dr hab. Piotr Gryglewski

 

"KWIATY POŁUDNIA"

Uzupełnieniem wystawy fotograficznej jest katalog tekstów poetyckich zatytułowany „Kwiaty południa”, które w metaforyczny sposób opisują odczucia autorów wystawy, czyli prof. Julii Iwaszko i Sergija Belińskiego. Nagrania wybranych tekstów, w języku ukraińskim, będzie można usłyszeć podczas wernisażu. 

Prezentowane teksty to rodzaj poetyckiego dziennika zdarzeń wojennych. Liryczny charakter utworów, które są silnie osadzone w religii prawosławnej, dynamizuje postrzeganie materiału ikonograficznego zawartego w pracach fotograficznych i je dookreśla. Inną funkcją tego osobliwego potpourri jest przepracowanie przez obojga autorów ich traumy związanej z wojną 

– podsumowuje prof. Pawłowska. 

Impresje artystyczne twórców działających w czasie wojny oddadzą również projekcje filmów Sergieja Belińskiego, które zostaną wyświetlane podczas wernisażu wystawy.

Wystawę będzie można oglądać do 18 listopada 2022 r. po wcześniejszym umówieniu pod adresem e-mail promocja@uni.lodz.pl

Kuratorzy planują wystawienie fotografii również na Uniwersytecie w Santiago de Compostela (Hiszpania), Uniwersytecie w Ostrawie (Republika Czeska) i Politechnice Kijowskiej (Ukraina). 

Współorganizatorem wydarzenia jest Łódzkie Towarzystwo Naukowe. Wystawa objęta została patronatem Wojewody Łódzkiego i rektora Uniwersytetu Łódzkiego. 

Wydarzeniem towarzyszącym wystawie dyskusja, do której przyczynkiem będą trzy krótkie wprowadzenia tematyczne. 

 Lista tematów i prelegentów: 

 Stare – nowe miasta. Relacja z międzynarodowej, zespołowej wystawy organizowanej na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej

  • prof. dr hab. inż. arch. Justyna Kobylarczyk (prof. dr hab. inż. arch. Justyna Kobylarczyk, Katedra Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej) 
  • prof. dr hab. inż. arch. Dominika Kuśnierz-Krupa (Instytut Historii Architektury i Konserwacji Zabytków Politechniki Krakowskiej) 
  • mgr inż. arch. Justyna Olesiak

Znaczenie adaptacji dziedzictwa architektonicznego dla współczesnych społeczeństw

  • dr hab. Julia Sowińska- Heim (Uniwersytet Łódzki Instytut Historii Sztuki), 

Badanie doświadczeń rewitalizacji Polski dla odbudowy ukraińskich przedsiębiorstw przemysłowych 

  • prof. dr hab. inż. arch. Julia Iwaszko 

Dyskusję po sesji plakatowej poprowadzi prof. Aneta Pawłowska. 

BIOGRAMY ARTYSTÓW

Julia Iwaszko – urodzona w 1970 r. w Kijowie. Doktor habilitowany w dziedzinie architektury. W 1993 roku ukończyła Wydział Architektury Kijowskiego Instytutu Inżynierii i Budownictwa. Od 1994 roku pracuje na Wydziale Podstaw Architektury i Projektowania Architektonicznego, prowadzi zajęcia z historii architektury ukraińskiej i nowoczesnej architektury światowej, obejmuje opieką naukową doktorantów. Od 1997 roku jest doktorem architektury o specjalności „Teoria i historia architektury, restauracja zabytków architektury”, od 2013 roku jest doktorem habilitowanym o tej samej specjalności. W 2018 roku jej stopień doktora habilitowanego został nostryfikowany na Politechnice Krakowskiej im T. Kościuszki. J. Iwaszko jest autorką ponad 600 artykułów naukowych i popularnonaukowych. Pełni funkcję zastępcy kierownika KNUBA wspólnych programów współpracy naukowej specjalistów Kijowskiego Narodowego Uniwersytetu Budownictwa i Architektury oraz Uniwersytetu Łódzkiego, Politechniki Krakowskiej im. T. Kościuszki, Politechniki Łódzkiej (Rzeczpospolita Polska), Uniwersytetu im. Vasile Alexandri z Bacău (Rumunia), Politechniki Zhejiang (Chiny). Kilkakrotnie odbywała staż na Politechnice Krakowskiej im. T. Kościuszki, uczestniczy we wspólnych projzektach z naukowcami polskimi i rumuńskimi. Cztery takie projekty mają państwową rejestrację na Ukrainie w Narodowym Instytucie Naukowo-Technicznych Badań. 

Sergij Belińskij – urodzony w 1977 roku w Kamieńcu Podolskim. Posiada dwa wykształcenia – budowlane i medyczne. W latach 1998–2017 był muzykiem w znanym ukraińskim zespole rockowym „Propala Hramota”. Zaangażowany w archeologię. Interesuje się historią i kulturą Wschodu. Zawodowo zajmuje się fotografią artystyczną i kinematografią. Od wielu lat mieszkał we Włoszech i Hiszpanii, biegle posługuje się językiem włoskim. Od 2021 roku w szeregach Ukrainskiego Wojska, prasowy oficer 28 Brygady Rycerzy Zimowej Kampanii.