Wybrzeże Zachodniej Afryki należy do najsłabiej poznanych obszarów na Ziemi. Białą plamę na mapie badań morskich stanowią zwłaszcza głębiny oceaniczne tego regionu, o których do niedawna nie wiedzieliśmy dosłownie nic. Badania naukowców z Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego przeprowadzone we współpracy z norweskim Instytutem Morskim w Bergen pozwoliły nie tylko na odkrycie ogromnej różnorodności organizmów morskich. Odnaleziono ponad 300 gatunków wcześniej nieznanych nauce i udało się zbadać morskie dno do głębokości 1000 m.
Stan środowiska morskiego pod presją człowieka
Najważniejsze wyniki badań łódzkich naukowców pozwoliły na oceną stanu środowiska morskiego w regionie silnie zagrożonym presją człowieka, w tym zwłaszcza wydobyciem ropy i gazu ziemnego oraz ociepleniem klimatu. Opublikowane opracowania na wiele lat staną się punktem odniesienia dla badań zoogeograficznych, ekologicznych oraz ocen różnorodności biologicznej. Już teraz wskazały one na konieczność zmiany dotychczasowych przekonań na temat granic regionów Atlantyku.
Udało się także wytypować najbardziej narażone obszary dna oraz miejsca wymagające pilnej ochrony. Wskazano gatunki będące potencjalnymi indykatorami zmian i przedstawiono wytyczne dla przyszłego monitoringu. Jednak przede wszystkim udało się lepiej zrozumieć złożone zależności pomiędzy organizmami żywymi a rozmaitymi czynnikami fizycznymi i chemicznymi, w tym zwłaszcza substancjami toksycznymi dostającymi się do oceanu w wyniku działań człowieka.
Publikacje
W koordynowanym przez dr hab. Krzysztofa Pabisa, prof. UŁ programie badawczym wzięła udział grupa łódzkich biologów, do której należą: dr Robert Sobczyk, dr Anna Stępień, dr Piotr Jóźwiak oraz mgr Krzysztof Podwysocki. Dotychczas opublikowane wyniki można znaleźć poniżej, kolejne publikacje są wciąż przygotowywane.
- www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0078323419300697
- www.frontiersin.org/articles/10.3389/fmars.2021.703547/full
- www.frontiersin.org/articles/10.3389/fmars.2022.779134/full
- www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0048969721031466
- www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0048969722071467
- www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1470160X23012505
- www.sciencedirect.com/science/article/pii/S007832342300088X
Więcej o naukowcach zaangażowanych w projekt badawczy u wybrzeży Ghany
dr hab. Krzysztof Pabis, prof. UŁ jest ekologiem morskim oraz zoologiem. Jego badania dotyczą między innymi polarnych fiordów i głębin oceanicznych. Interesuje go wpływ zanieczyszczeń i ocieplenia klimatu na środowisko morskie, taksonomia wieloszczetów oraz zastosowanie metod wielowymiarowych w ekologii. Prowadzi także badania motyli. Jest autorem kilkunastu książek popularnonaukowych, miedzy innymi Dlaczego motyl zjada muchę i Prywatne życie mrówek. Należy do Zrzeszenia Tutorów UŁ.
Przeczytaj wpis o profesorze Pabisie w cyklu Nauka Inspiruje
dr Robert Sobczyk jest ekologiem morskim zainteresowanym wykorzystaniem metod wielowymiarowych i modelowania do analizy rozmieszczenia fauny żyjącej na dnie oceanów. Jego praca doktorska dotyczyła wieloszczetów regionu Zachodniej Afryki. Interesuje się także ekologią motyli, zwłaszcza na terenach zurbanizowanych oraz obszarach chronionych.
dr Anna Stępień zajmuje się badaniami nad taksonomią oraz ekologią morskich skorupiaków kleszczug i pośródek. Oprócz badań afrykańskich analizowała także faunę Morza Ochockiego i australijskich raf koralowych. Jest autorką opisów wielu gatunków nowych dla nauki. Uczestniczyła także w projekcie dotyczącym ekologii i morfometrii arktycznych mszywiołów.
dr Piotr Jóźwiak jest zoologiem i ekologiem morskim. Interesują go zagadnienia związane z metodyką poboru prób z dna morskiego. Zajmuje się również systematyką kleszczug Tanaidacea, opisał jedną rodzinę, sześć rodzajów i ponad 30 nowych dla nauki gatunków. Jego zainteresowania dotyczą także zastosowania mikroskopii skaningowej i energodyspersyjnej spektroskopii w badaniach biomedycznych oraz analizach kumulacji zanieczyszczeń w organizmach zwierząt.
mgr Krzysztof Podwysocki jest doktorantem pracującym pod opieką dr hab. Karoliny Bąceli Spychalskiej, prof. UŁ i dr Tomasza Rewicza Na co dzień zajmuje się badaniami inwazyjnych skorupiaków w wodach europejskich. Jego zainteresowania morskimi skorupiakami z grupy dziesięcionogów pozwoliły na uczestnictwo w afrykańskich badaniach.
Materiał źródłowy: prof. Krzysztof Pabis (Wydział Biologii i Ochrony Środowiska)
Zdjęcia: Maciej Andrzejewski i Bartosz Kałużny (Centrum Komunikacji i PR)
Redakcja: Michał Gruda (Centrum Komunikacji i PR)
Misją Uniwersytetu Łódzkiego jest rzetelne prowadzenie badań naukowych oraz aktywne głoszenie prawdy z nich płynącej, tak by mądrze kształcić kolejne pokolenia, być użytecznym dla społeczeństwa oraz odważnie odpowiadać na wyzwania współczesnego świata. Doskonałość naukowa jest dla nas zawsze najlepszym kompasem. Nasze wartości to: odwaga, ciekawość, zaangażowanie, współpraca i szacunek.