Nie sposób wyobrazić sobie dziejów ludzkiej cywilizacji bez miast i literatury o nich opowiadającej. Pierwszy tekst literacki – hymny sławiące świątynie sumeryjskiego miasta Uruk – pochodzi od kobiety i arcykapłanki, poetki Enheduanny. Z Uruk z kolei wywędrował Abraham, by osiedlić się nad Hebronem, i tak rozpoczęła się święta opowieść o ludu Izraela.
Trudno też wyobrazić dziś sobie kulturę Zachodu bez poematu Homera o Troi czy mitycznej opowieści o braciach bliźniakach zakładających Rzym. Te starożytne miasta istnieją w zbiorowej pamięci bardziej dzięki literaturze, niż odkryciom archeologicznym, ponieważ opowieść ma niezwykłą zdolność przechowywania się w czasie. Honoriuszowi Balzakowi i Eugeniuszowi Sue zawdzięczamy XIX-wieczny wizerunek Paryża.
Nowoczesne obrazy miasta europejskiego nie istnieją bez Dublina Jamesa Joyce’a i Berlina Alfreda Döblina
przypomina Przemysław Owczarek.
Przemysłowa Łódź w społecznej wyobraźni funkcjonuje jako „ziemia obiecana” dzięki Władysławowi Reymontowi, a w swojej szarej, zadymionej odsłonie kominogrodu dzięki liryce Tuwima
dodaje.
Egzemplarze książki Magdaleny Skrzypczak (fot. Bartosz Kałużny / CP UŁ)
Podczas spotkania rozmówcy będą mieli okazję, by przyjrzeć się następującym kwestiom:
- Czy dzisiaj literatura może pełnić podobną rolę? Czy wciąż tak silnie kształtuje zbiorowe wyobrażenie na temat miasta, w którym żyjemy?
- Jak bardzo zmieniał się przez lata obraz Łodzi w literaturze?
- Jakie literatura stawia naszemu miastu diagnozy?
Kluczowe stanie się też udzielenie odpowiedzi na szerzej postanowione pytania, niektóre z nich o charakterze systemowym, np. czy literatura powinna być wspierana w ramach polityki kulturalnej i jakie zadania czy też cele stawiać, tworząc programy popularyzacji literackiego dziedzictwa oraz promocji czytelnictwa wśród mieszkańców miasta
zauważa koordynatorka Strefy Kultury UniLodz Jolanta Sławińska-Ryszka.
W dyskusji wezmą udział:
- Magdalena Skrzypczak
- Katarzyna Badowska
- Karolina Kołodziej
- Maciej Robert
Rozmowę poprowadzi dr Przemysław Owczarek
Biogramy uczestników:
Magdalena Skrzypczak – dr nauk humanistycznych, literaturoznawczyni, kulturoznawczyni oraz malarka. Autorka tekstów literackich i teoretycznych. (Współ)realizuje i bierze udział w wydarzeniach kulturalnych zorientowanych wokół korespondencji literatury, eksperymentów literackich (literatura w ruchu) i sztuk wizualnych. Stypendystka Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w dziedzinie literatury (projekt literacko-wędrowny „Skóra miasta. Opowieści o fakturze przestrzeni” 2019) oraz laureatka Stypendium Artystycznego Prezydent Miasta Łodzi (projekt literacko-malarski „Wielowarstwie. Donosy (z) ciała miasta” 2021). Zajmuje się twórczością Tadeusza Kantora, teorią procesu twórczego, kulturotwórczą funkcją spaceru i retoryką chodzenia oraz związkami literatury i sztuk wizualnych. Od 2013 r. w drodze między Polską i Portugalią.
Katarzyna Badowska – historyk literatury, adiunkt w Zakładzie Literatury Pozytywizmu i Młodej Polski Uniwersytetu Łódzkiego. Prowadzi badania nad literaturą przełomu XIX i XX wieku oraz literaturą wielokulturowej Łodzi. Jest m.in. autorką książki „Godzina cudu”. Miłość i erotyzm w twórczości Stanisława Przybyszewskiego (2011) oraz współautorką Słownika kultury literackiej Łodzi do 1939 roku (2022). Napisała także – wraz z Karoliną Kołodziej – Przewodnik literacki po Łodzi (2017) i współredagowała obszerną antologię „Budzi się Łódź…” Obrazy miasta w literaturze do 1939 roku (2020). Jest członkiem Rady Naukowej Ośrodka Badań Interdyscyplinarnych nad Wielokulturową i Wielonarodową Łodzią i Regionem.
Karolina Kołodziej – pracuje w Zakładzie Literatury Pozytywizmu i Młodej Polski Uniwersytetu Łódzkiego. Autorka monografii Obraz Łodzi w literaturze pozytywizmu i Młodej Polski, współautorka książek Zabytkowe przestrzenie Uniwersytetu Łódzkiego oraz Przewodnik literacki po Łodzi, a także autorką przewodnika dla dzieci Odkryj Łódź. Bardzo twórcza książka o niezwykłym mieście i współautorka Spacerkiem po Łodzi. Przewodnik dla dzieci. Współredagowała drugi tom monografii Budzi się Łódź. Obrazy miasta - między literaturą a publicystyką oraz Słownik kultury literackiej Łodzi do 1939 r. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się wokół literatury pozytywizmu i Młodej Polski, skupia się na odkrywaniu i badaniu literackiej przeszłości Łodzi, szczególnie na literaturze popularnej dwudziestolecia międzywojennego (powieści odcinkowych, komiksów itp).
Maciej Robert – poeta, krytyk literacki i filmowy, redaktor, dziennikarz. Doktor nauk humanistycznych. Jego wiersze znalazły się w antologii prezentującej dziesięcioro najlepszych młodych poetów europejskich Black Warmness Between Fingers (Zagrzeb, 2010). Laureat nagrody Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek (2011), nominowany do Nagrody Poetyckiej im. Wisławy Szymborskiej (2015) oraz międzynarodowej nagrody im. Václava Buriana (2020). Wieloletni recenzent „Polityki”. Współpracuje z „Literaturą na Świecie” i „Książkami. magazynem do czytania”. Zastępca redaktora naczelnego „Tygla Kultury”. Wicedyrektor Domu Literatury w Łodzi. Sekretarz Nagrody Literackiej im. Juliana Tuwima. Za działalność dziennikarską otrzymał w 2013 nagrodę „Złote Pióro” im. Jerzego Katarasińskiego. Autor książek poetyckich, w tym tomu Nautilius (Poznań, 2016), którego bohaterką jest Łódź.
Przemysław Owczarek – antropolog kultury, doktor nauk humanistycznych, pisarz, animator, redaktor, muzealnik, wykładowca, menadżer kultury. Autor książki naukowej Karol Wojtyła – Jan Paweł II. Podhalańska opowieść o świętym. (Od historii do mitu – studium antropologiczne). Autor artykułów naukowych i krytycznych. Laureat ogólnopolskich konkursów poetyckich, między innymi: im. H. Poświatowskiej, im. C.K. Norwida, im. R. Wojaczka, im. K.K. Baczyńskiego, im. Z. Herberta, im. W. Sułkowskiego (na prozę poetycką). Laureat Nagrody im. Jacka Bierezina za debiut książkowy w 2006 r. Tom prozy poetyckiej pt. Cyklist (2010) nominowany do Nagrody Literackiej Gdynia oraz uhonorowany nagrodą Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek w kategorii książki poetyckiej. W 2013 r. Owczarek opublikował wielogatunkowy poemat prozą poświęcony Łodzi Miasto do zjedzenia, zaś w 2015 r. książkę dla dzieci Baśnie Eliany (Dom Literatury w Łodzi), tom wierszy Stojąc na jednej nodze (Dom Literatury w Łodzi, 2016), w 2017 r. tom wierszy Jarzmo (Biuro Literackie), zaś w 2019 r. tom Ekoton (Wielkopolska Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury). Jego wiersze tłumaczono na język angielski, niemiecki, bułgarski i bośniacki. Jest redaktorem naczelnym Kwartalnika Artystyczno-Literackiego „Arterie” i redaktorem wydawanej przy piśmie serii poetyckiej „Biblioteka Arterii”. Trzykrotny stypendysta Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w dziedzinie literatury, ostatnio latach 2019/2020 z projektem Łódź Hermesa. Esej o płynnym mieście. W latach 2019 - 2021 wykładowca twórczego pisania na UJ (Studium Literacko Artystyczne), UŁ (Twórcze Pisanie; Instytut Kultury Współczesnej) i UAM (Sztuka Pisania; Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej). Urodził się i mieszka w Łodzi.
* wstęp wolny
Wystawa jest częścią projektu dr Magdaleny Skrzypczak łączącego literaturę inspirowaną pieszą wędrówką z malarstwem. Zapis doświadczania przestrzeni miasta Łodzi z wizualnym komentarzem w formie obrazów i prac utrzymanych w poetyce ekspresjonizmu abstrakcyjnego i abstrakcji lirycznej jest efektem prowadzonego przez dr Magdalenę Skrzypczak od kilku lat projektu zapisywania sensorycznych doświadczeń z wędrówek w formie opowiadań, notatek, brudnopisów oraz miniatur plastyczno-słownych.
kuratorka wystawy: Milena Rosiak
Więcej informacji można znaleźć na stronie wystawy. Zdjęcia z wernisażu znajdują się na uniwersyteckim Flickrze.
