Autor artykułu pt. „Ochrona osób starszych i niepełnosprawnych a kryteria wyboru pacjentów do terapii w czasie pandemii COVID-19” poddaje analizie przepisy prawne, określające w Polsce postępowanie z pacjentami w nadzwyczajnych warunkach pandemii. Podkreśla przy tym, że powinny zapewniać ich równą dostępność do przeciążonej służby zdrowia.
W sytuacjach nadzwyczajnych może ujawniać się napięcie między zasadą indywidualnej godności, równości, ochrony słabszych i niedyskryminacji a dobrem ogółu i korzyściami społecznymi. Pojawia się pytanie, według jakich kryteriów oceniać dobro ogółu i na czym ono polega. Dokonanie wyborów w oparciu o zasadę maksymalizacji korzyści (ratowanie jak największej liczby żyć) nie wyjaśnia, czy w ramach takich wyborów należy uwzględniać prognozowaną długość i jakość życia jednostki oraz koszty opieki lekarskiej. Wiąże się z tym również kwestia ustalenia, kto i w oparciu o jaką procedurę podejmuje decyzje i kto jest twórcą owych reguł
– pisze dr Krzysztof Kurosz z Wydziału Prawa i Administracji UŁ.
Pochyla się także nad odpowiedzialnością etyczną i prawną lekarzy, na których spadła konieczność decydowania, kogo ratować, a kogo nie:
Lekarze powinni mieć możliwość działania na podstawie powszechnie akceptowanych i znanych reguł, bez narażania się na ryzyko odpowiedzialności w związku z dokonywanymi wyborami (w sytuacji niejasności reguł)
– pisze naukowiec WPiA UŁ.
Triage to procedura stosowana w medycynie ratunkowej, umożliwiająca segregację wymagających pomocy w zależności od stopnia obrażeń (ryzyk dla życia) oraz rokowań. Prawo polskie w ramach regulacji procedury triage nie określa jednak reguł preferencji w wypadku niewystarczającej liczby łóżek intensywnej terapii. Dlatego – zdaniem autora artykułu – kwestia selekcji pacjentów w przypadku braku miejsc na oddziałach intensywnej terapii okazała się największym wyzwaniem etycznym pandemii. Kryterium wieku lub użyteczności społecznej przyjmowane podczas selekcji okazało się mocno wątpliwe, choć w niektórych krajach było stosowane.
W Polsce reguły preferencji w dostępie do środków ratujących życie nie są określone przepisami prawa, ale tworzone ad hoc przy zastosowaniu niewystarczających reguł i w oparciu o wybory etyczne poszczególnych lekarzy. Zdaniem dra Krzysztofa Kurosza, jest to stan wysoce niezadowalający, gdyż każdy człowiek ma prawo do wiedzy na temat reguł preferencji w dostępie do tak newralgicznego dobra, jakim jest właściwa opieka medyczna. Reguły te powinny być uczciwe, niedyskryminujące osób starszych czy z różnych względów słabszych.
Wybór krótkoterminowej oceny szans przeżycia wydaje się najbardziej sprawiedliwym wyborem. Natomiast przeliczanie całości prawdopodobnego czasu życia pacjenta (obiektywizacja przez wiek) lub jego przydatności społecznej (chociażby przez liczbę członków rodziny zależnych od niego) jest zbyt odległe od godnościowego zakotwiczenia podstawowych praw
– podkreśla dr Krzysztof Kurosz.
Jego zdaniem, zbyt duża dawka użyteczności (etyki użyteczności) grozi w ostatecznym rozrachunku erozją podstawowych wartości, na jakich jest oparty system praw jednostki. Uregulowanie tych zagadnień w drodze demokratycznego procesu prawotwórczego służyłoby legitymizacji społecznej reguł preferencji. Powinny być one przedyskutowane w drodze debaty publicznej – postuluje naukowiec UŁ.
Cały artykuł dra Krzysztofa Kurosza pt. „Ochrona osób starszych i niepełnosprawnych a kryteria wyboru pacjentów do terapii w czasie pandemii COVID-19” można przeczytać w księdze jubileuszowej dedykowanej prof. Bogusławie Gneli z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.
Tekst: dr Krzysztof Kurosz, WPiA UŁ
Redakcja: Marcin Kowalczyk, Centrum Komunikacji i PR UŁ
Misją Uniwersytetu Łódzkiego jest rzetelne prowadzenie badań naukowych oraz aktywne głoszenie prawdy z nich płynącej, tak by mądrze kształcić kolejne pokolenia, być użytecznym dla społeczeństwa oraz odważnie odpowiadać na wyzwania współczesnego świata. Doskonałość naukowa jest dla nas zawsze najlepszym kompasem. Nasze wartości to: odwaga, ciekawość, zaangażowanie, współpraca i szacunek.